Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Innyipedagogika:doświadczenieinnościirelacjazInnymjakoistotnekategorienaukowychowaniu
37
człowieka(ucznia/wychowanka),budującprzestrzeń,wktórejsięporusza
iokreślającperspektywyjegoustosunkowańwobecinnychludziorazświata
wokół.
Spośródróżnychsposobówdefiniowaniaobszaruzainteresowańtzw.
naukowychowaniuipróbokreślaniaprzestrzeni,jakązajmujądyscypliny
pedagogiczne,wartozwrócićuwagęnaszczególnieinteresujące,zewzględu
napodejmowanąwtymtekścieproblematykę,aspektypodstawowejkate-
goriipedagogicznej,jakąjestwychowanie(edukacja,kształcenie).Pozostając
wdialoguztradycjąpedagogicznąisięgającdookreśleniaR.Miller,przywo-
ływanegowewspółczesnymdyskursiepedagogicznymprzezT.Szkudlarka
iA.Męczkowską15,możnasferęwychowaniazdefiniowaćjakointerwencję
wrelacjęczłowiekazeświatem.ZdaniemA.Męczkowskiej,współczesnystan
praktykedukacyjnychifunkcjonowaniaszkoły–wktórejpodmiotsprawczy
zostajewrzeczywistościzastąpionypojęciempodmiotuzaradnego,podmiot
działającyulegaprzekształceniuwpodmiotefektywny,podmiotzaangażo-
wanyzmieniasięwpodmiotrywalizujący,apodmiotrozumiejącytopodmiot
dobrzepoinformowany–skłaniadopodejmowaniapróbre-definicjisensu
wychowania,rozumianegozazwyczajjakoróżnegorodzajuoddziaływania
zorientowanenakształtowaniepodmiotowościwychowywanego(cooznacza
stymulowanie,wspieranierozwojuiokreślonychdyspozycji).Samobowiem
głoszeniehasełpodmiotowościjakocelupraktykedukacyjnychczęstopełni
funkcjęzasłonyskrywającejalienującywpływdominującychstrategiipostę-
powania.Owepróbyre-konstruowaniakluczowejdlapedagogikikategorii
wychowaniapowinnyzmierzaćwstronęproblematykikształtowaniarelacji
pomiędzyczłowiekiemijegoświatem,cooznaczauruchamianiewprocesie
edukacjimechanizmówinterakcjimiędzyczłowiekiemorazjegospołeczną,
kulturowąiśrodowiskowąrzeczywistością16.
Koncepcjaedukacjijakomiędzyosobowejrelacjipojawiasięwpracach
współczesnychautorów(N.Blacke,R.SmithiP.Standish),próbującychmy-
ślećopedagogicznymprojekciebezodwoływaniasiędoideiesencjonalnego
podmiotu,któregotożsamośćmożnawpożądanysposóbkształtować.Idea
podmiotowościzostajezastąpionapojęciemintersubiektywności,wktórej
zanurzonajesttożsamośćjednostkidążącejdoautentycznościiintegralno-
ściwłasnejosoby.Wprocesieedukacjiukierunkowanejnarealizacjęcelów
osadzonychwpostulatachautentyczności,troski,zaufaniaiodpowiedzial-
nościniemożebyćmowyonarzucaniuznaczeńinterpretacjirzeczywistości
15R.Miller,Socjalizacja-wychowanie-psychoterapia,Warszawa1981.Dodefinicjiwychowa-
niaR.MillernawiązujeT.Szkudlarekwtekście:Pedagogikajakodekonstrukcjakultury,[w:]Eduka-
cjawobeczmianyspołecznej,red.J.Brzeziński,L.Witkowski,Toruń1994.
16A.Męczkowska-Christiansen,Podmiotipedagogika.Odoświeceniowejutopiikupokrytycz-
nejdekonstrukcji,Wrocław2006,s.353-355.
