Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ŁukaszTrzciński
Prawiewszystkieznanedoktrynyreligijneobiecują,żepozbywanie
sięzłudzeńprowadzidoegzystencjibardziejwartościowej9,pełniejszej
imniej(lubwogóle)niepodlegającejograniczeniomczasuiprzestrze-
ni.Iluzoryczność,ojakiejzwyklemówią,opróczwyżejwymienionych
madwaaspekty:przedmiotowyipodmiotowy.Złudzeniapoznawcze
mogąwięcwynikaćzzakłóceńpoznawczychzwiązanychznaturąba-
danychprzedmiotów,jakizbłędówpozostającychgłówniewzwiązku
zpodmiotem10.Wtymmiejscunależytylkopodkreślić,iżpodobniejak
wprzypadkuzachodzenianasiebiewymiarówepistemologiiiontolo-
gii(coukazanowyżejnaprzykładziewedanty),takiwtejsytuacjinie-
słychanietrudnorozgraniczyć,gdziezaczynająsięikończąsferyiluzji
postroniepodmiotuiprzedmiotu.
Istniejeteżinny,trzecizkolei,najbardziejinteresującywodnie-
sieniudoomawianegotematurodzajniewiedzy.Jesttoniewiedzado-
tyczącatego,naczymnaprawdępolegawyzwalającawiedza,którą
chcesięosiągnąć,iczyrzeczywiściedostarczaupragnionego,takczy
inaczejrozumianego,szczęścia11.Wprocesiejejzdobywaniaodle-
głośćodcelumierzonajestgłównieczasem,przekładanymwmito-
logicznejmyślinakategorieprzestrzeni.Wmiarępostępunaścieżce
poznaniatenczassię„zagęszcza”,dochodzącostateczniedopostaci
quasi-punktu12,wktórymnastępujejegoprzekroczenieiwejściewpo-
zaczasowość.Zanimjednakfaktycznienieuzyskasięoczekiwanego
wynikupoznania,jestsięskazanymjedynienadomysły,mniemania
iintuicje.Sąonekonieczne,gdybybowiemichniebyło,awięcgdyby
niebyłootwartegonaprzyszłośćprojektużycia,niemożliwebyłoby
teżsamodążenieiprocespoznawczy.Jednymzzasadniczychpytań
prezentowanychwtekścierozważańjestkwestianaturytegorodzaju
niewiedzy.Wpotocznymipobieżnymoglądziewydajesię,żeniejest
onaniczymszczególnym,stanowiącpoprostuzaprzeczeniewiedzy,
doktórejsiędąży;żejestjedynieczymśdousunięcia,przeszkodą,
9Niewątpliwiedotejkwestiiodnosząsięsłowaśw.Pawła,mówiąceoobecnym
sposobiepoznaniajakbywlustrze.Por.2Kor3,12–18,1Kor13,12.
10Kwestiatajestoczywiścietakstarajakrefleksjafilozoficzna,zaczynającasiętu
wpełniwrazzpowstaniemmyślisceptycznej.
11Zasadniczopomijamtujakoniepoważnetekoncepcje,któreniewidzązwiązku
międzywyzwoleniem(takżesamorealizacją)iszczęściem.
12Jesttotakżezarodkowy,nasiennyczasmitologicznyprapoczątku.
