Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kreślałduchowąauręosobowościimetafizycznywymiarpisarstwaKafki,ukazując
tymsamymswojąrewelatorskąi„wyznaniową”perspektywębiografaibadacza
7.
Możnawtymmomenciezadaćpytanie,czypozycjaprzyjacielasprzyjafunkcjibio-
grafa.ZjednejstronyjakojedenznajbardziejzaufanychKafkimógłBrodprzedstawić
nieznaneinnymludziomfakty,sytuacjeirozmowy,zdrugiejjednakstronyjegorelacja
stawałasięzanadtosubiektywistyczna,sentymentalnaikomentatorska.Coprawdamógł
przekazaćpotomnościrozmowy,jakietoczyłzKafkąoliteraturzelubcodziennymży-
ciu,leczcóżztego,skoroniebyłoosoby,któramogłatopotwierdzić...Jakoprzyjaciel
ijakospadkobiercatestamentumiałbyćmożenajwiększeprawo,abyukazywaćświatu
pisarstwoKafki,jednakżejegointerpretacjewduchukulturowegosyjonizmu,oilemo-
głyprzedIIwojnąświatowąuchodzićzabezapelacyjniesłuszne,otylepoupływielat
straciłyswojąsiłę.BrodjakopierwszykrytykliterackiprozyKafkizdobyłsobiemiejsce
uprzywilejowane,leczjużodpołowylatczterdziestychwidać,żeniechcesięzniego
usunąć,negatywnieoceniającnowopowstająceinterpretacjepisarstwaautoraZamku.
Osobistystosunekprzesłoniłmuzdolnośćzaakceptowanialiteraturoznawczegoczytania
Kafki,stałsięniejakozazdrosnyoprzedmiotopisu.Jegointerpretacjecorazmniejbyły
propozycjąnaukową,corazbardziejzaśdyktatem
8.
Wartoteż,choćnachwilę,zatrzymaćsięnadowąpodkreślanąprzezBrodarelacją
osobistąmiędzynimaKafką
9.Choćpierwszywkażdymmiejscuswychrozpraw
7OweczteryBrodowskietekstyoKafcewzmienionychniecowersjachpojawiłysiępotemwje-
goksiążceÜberFranzKafka,którawyszładrukiemw1966rokuweFrankfurcienadMenem
imiałakilkawznowień.
8MarekWydmuchsłuszniezatempodkreśla,żepisanąznaukowymzacięciemOpowieśćbiogra-
ficznąBrodaoKafcetrzebaczytać„ostrożnie,zrezerwą,anawetnieufnością”.Patrz:tegoż,
Wstęp.W:M.Brod,FranzKafka...,s.8.MargaritaPaziospecyficeprzyjaźniKafka–Brodpi-
szewsyntetycznejformule:„DieFreundschaftMaxBrodmitFranzKafka,dieimCrescendo
ohneStörungbiszuKafkasTod,1924,andauerte,dieSeelenundGeistesverwandtschaftderbei-
densehrjungen–Kafkawar19undBrod18jahrealt,alsdieFreundschaftbegann–undge-
mütstiefenMenschen,warvonAnbeginnvongroßerInnigkeitundAufrichtigkeit.
AnzehlreichenStellenseinerbiographischenundautobiographischenAufzeichnungen
sprichtMaxBrodvondemGlückundderBereicherung,dieihmdievertrauteBeziehungzu
Kafkaschenkte.ErliebtedieLauterkeitundSeelengrößeKafkas,seineBescheidenheit,undsei-
nenGefühlsreichtum”.Tejże,MaxBrod.WerkundPersönlichkeit...,s.9.[Wmoimprzekładzie:
„PrzyjaźńMaksaBrodazFranzemKafką,któratrwałacrescendobezżadnychzakłóceńażdo
śmierciKafkiw1924roku,pokrewieństwoduszyiumysłówobydwubardzomłodych–Kafka
miał19aBrod18lat,gdyrozpoczęłasięichprzyjaźń–uduchowionychludzi,byłaodpoczątku
pełnaserdecznościiszczerości.
WwielumiejscachswoichbiograficznychiautobiograficznychzapiskówMaksBrodmówi
oszczęściuiwzbogaceniu,któreprzyniósłmubliskizwiązekzKafką.Kochałszczerośćiwiel-
kodusznośćKafki,jegoskromnośćibogactwouczuciowe”].
9Dopierozdzisiejszejperspektywy,ponaddwadzieścialatpośmierciBroda,możnaobiektywnie
spojrzećnarelacjętychartystówsłowa,copodkreślająredaktorzywydawnictwa:MaxBrod,Franz
Kafka–eineFreundschaft.Reiseaufzeichungen,Briefwechsel,Hrsg.H.Rodlauer,M.Pasley,
FrankfurtamMain,Bd.1–1987,Bd.2–1989.Chronologicznezestawienieoboksiebiegłosów
KafkiiBrodaukazuje,żejakwkażdejprzyjaźni,takżeitutajpojawiałysięnapięciaisprzeczki,
zażegnywanepotemdowodamioddaniaiszacunku.Innąkwestiąjestspecyfikaliterackakore-
spondencjimiędzyprzyjaciółmi.JakpiszeedytordwutomowegowydawnictwaMalcolm
Pasley:„Eswäreungerecht,dieBriefeBrodsmitdenenKafkainliterarischerHinsichtzu
vergleichen.DennBrodzieht–imGegensatzzuKafka–zwischenseinenprivatenundseinen
23
