Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
podkreślaswojegorąceoddanie,przyjacielskążyczliwośćorazintelektualnąwspółza-
leżność,todrugiznichprzedstawia(wdziennikachikorespondencji)przyjaźńbar-
dziejoszczędnie,zdużomniejsząilościąpochwał,anawetzdawkąuszczypliwości
iironii.WpismachintymnychKafkiBrodistotnieprzedstawianyjestjakouczynny,
zaufanyprzyjacieliwspółdyskutantproblemówliterackich,jednakżetrudnouznać,że
zapiskitepotwierdzająidentycznośćpoglądówspołecznych,zabiegówtowarzyskich
ismakuestetycznego
10.Wydajesię,żecierpliwyiwyrozumiałydlasamoobwinień
KafkiBrodniezauważawrażliwegoitaktownegoreagowaniaprzyjacielanajegoma-
łesprawyżyciaemocjonalnego,dziennikarskąegzaltacjęczy,nachalnąmomentami,
politykęliteracką.RozbieżnościmiędzyBrodemaKafkąznalazłobysiękilkaisąone
sygnałem,żeprzyjaźńtabyćmożewcaleniebyłaażtakgłęboka,jaktoprzedstawia
pierwszyznich.KafkazBrodempróbowalinaprzykładrealizowaćwspólnieprojekt
artystyczny,mającybyćpowieściąoprzyjaciołach(RichardundSamuel),jednakpro-
jekttenniezostałdokończony,główniezracjirozbieżnościestetycznych
11.Także
öffentlichenÄußerungen,zwischenBriefoderTagebuchaufdereinenSeiteundseinenschrift-
stellerischenWerkaufderanderen,einedeutlicheTrennungslinie.EssindfastdurchwegAu-
genblicksbriefe,indenendasGebotdergrößtenDirektheitgilt:BrodsprichtsichaufdemPapier
unumwundenausundesliegtihmfern,dieseMitteilungenliterarischgestaltenzuwollen”.Te-
goż,Nachwort.W:MaxBrod,FranzKafka.EineFreundschaft...,s.519-520.[Wmoimtłuma-
czeniu:„ByłobyniesprawiedliwieporównywaćlistyBrodazlistamiKafkinapłaszczyźnielite-
rackiej.Brod–wprzeciwieństwiedoKafki–przeprowadzawyraźnągranicęmiędzyswoimi
prywatnymiapublicznymiwypowiedziami,międzylistemlubpamiętnikiemzjednejstrony
adziełemliterackimzdrugiej.Tosąnaogółspontanicznelisty,wktórychobowiązywałanaj-
większabezpośredniość.Brodprzelewaswojemyślinapapierbezżadnychogródekidalekijest
odnadawaniaswoimwypowiedziomformyliterackiej”].
10Poddatą26marca1911rokuKafkazapisujewswychDziennikachosobistąinterpretacjępo-
wieściMaksaBrodaŻydówki(Jüdinnen–1911),wktórejdokonujeideowejikompozycyjnej
analizyutworuprzyjaciela,wytykającwielerozwiązańbłędnychinieporadnych.Swojąanalizę
Kafkazawarłwwyważonych,wnikliwychopiniach,którezogniskowaćmożnawpunktach:
powieśćBrodamawadliwieskonstruowanepostacieżydowskie,brakwutworzepostacinieży-
dowskich,brakgłównegobohatera.
Ciekawyjestrównieżwpisz28X1911roku,wktórymKafkaprzeprowadzaanalizękry-
tycznąsztukiteatralnejBrodaAksjomatydramatu(AxiomeüberdasDrama).Jesttonietyle
przedstawieniefabułyutworu,ilerozważaniaospecyficegatunku,idei,oddziaływaniudramatu
scenicznego.Kafkadajesięwtymopisiepoznaćjakozwolennikepiki,natomiastdodramatur-
giipodchodzisceptycznie,żądającodniejczynnikówmomentamizgołanieteatralnych.
11OpispróbtworzeniawspólnejzBrodempowieściodnajdziemywdiariuszuKafkipoddatami
wpisówz1911roku:26VIII,12X,13X,30X,14XI,26XI,8XII.Najbardziejwyraziścieob-
razujerelacjeartystycznemiędzyprzyjaciółmipodczaspowstawaniautworuwpisz19XI1911:
„JaiMaksmusimyjednakróżnićsięzasadniczomiędzysobą.Jakkolwiekgorącopodziwiam
jegopisma,gdyleżąprzedemnąjakocałośćniedostępnamojemuwtargnięciuikażdemuinne-
muczłowiekowi–choćbydziśtenotozbiórkrótkichrecenzjiksiążek–przecieżkażdezdanie,
któreMakspiszenatematRyszardaiSamuela,związanejestzniechętnymustępstwemzmej
strony,któreczujęboleśnieażdogłębiduszy.Przynajmniejdzisiaj”.F.Kafka,Dzienniki1910-
-1923,przeł.J.Werter[ZdziełFranzaKafki,t.III-IV],London1993.Dalejcytatyztegowyda-
niabędąoznaczaneskrótemDorazdatamiwpisów.
NienajlepiejozmyśleestetycznymBrodaświadczyrównieżKafkowskiopis(D,23XII1911)
wizytyprzyjaciółwpracownipraskiegomalarza-kubistyWilly’egoNovaka.Artystazaproponował
Brodowizakupseriilitografii,którepoczynającodportreturealistycznego,dążyłykucorazbar-
dziejabstrakcyjnemuefektowimalarskiemu.Brod,jakpiszeKafka,przekonałsięjedyniedodzieła
24
