Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozumienieiwyjaśnianiewpsychopatologii
31
[...]każdapartykularnośćjestpodporządkowananaszejwiedzyjakocałości[...];
każdaindywidualnaekspresjamożeposiadaćwielemożliwychznaczeńijestjedynie
zrozumiaławobecpewnejcałości(JaspersGP
,s.254/AP
,s.215;zob.takżeJaspers
GP
,s.256-257/AP
,s.216-217).
1.6.Podejścieidiografcznewpsychologiiipsychiatrii
Wpsychologiiipsychiatriinietylkopragniemyznaleźćnazwę,któraniczym
imięwłasnewniepowtarzalnysposóbodnosiłabysiędodanejjednostki;chodzi
onaszsposóbmyśleniaodanejosobie,orodzajinformacji,któryjakośjądo-
określi.ObecnewfilozofiiipsychologiinaprzełomieXIXiXXwiekudyskusje
dotyczyły(Schäfer1999)możliwościnaukowegobadaniatego,copsychiczne.
Jakcośpojedynczegoiniepowtarzalnego,doczegodostępmajedynieokreślo-
najednostka,mogłobystaćsięprzedmiotemobiektywnejipowtarzalnejoceny?
Coś,cowydajesięmiećwyjątkowyiniepowtarzalnycharakter,możebyćważne
dlatego,żeróżnisięodwszystkichpozostałychprzypadkówijednocześniejest
wjakiśsposóbdoinnychpodobne.Wiedzanatemattego,cowyjątkoweiunika-
towe,wymagapewnegorodzajuogólnościorazodniesieniadowcześniejszych
doświadczeńjednostkilubdorodzajówzachowańinnychludzi1⁴.
Podział
metod
badań
empirycznych
na
idiograficzne
inomologicznezaowocowałrozdziałemwobrębiesamej
psychologii:napodejścienaukoweihumanistyczne.Jednakże
Windelbandtraktowałswojątypologięjakowyidealizowanąidostrzegałwrze-
czywistościwzajemneprzenikaniesiętego,coogólne,ztym,cojednostkowe
(Windelband1992,s.173).Późniejszepróbypogodzeniatego,cojednostkowe
iindywidualne,ztym,coogólne,pojawiłysiępodpostacią„typizacjiaspektów
badawczych”(Schäfer1999,s.271).Wpsychiatriiposzukiwanochorobowych
cechcharakterystycznychnietylkodladanejjednostki,aletakżedlapewnejgru-
pyjednostek(pacjentówchorychnaokreślonąchorobę).
14.JakpisałStefanAmsterdamski:„[...]spóroto,czynaukihumanistyczne,wod-
różnieniuodprzyrodniczych,dążądowiedzyidiograficznej,niezaśnomotetycznej,nie
możebyćzrozumianyjakospóroto,czywiedzahumanistycznaoperujepojęciamido-
tyczącymikonkretówiopisujeniepowtarzalnewswejkonkretnościzdarzenia,awiedza
przyrodnicza–operujepojęciamiabstrakcyjnymiiopisujeabstrakcyjnestanyrzeczyoraz
powtarzalnemiędzynimizależności.Wjednymidrugimprzypadkupunktemwyjścia
jestibyćmusijakaśpojęciowaartykulacjaświatawkategoriachogólnych,danaprzez
język,którydziedziczymyorazsamikonstruujemy,adopieronatejpodstawiemożliwe
stająsięróżneprogramybadawczezjawiskświataludzkiego–bądźtojakoobserwowa-
nychczyprzeżywanychkonkretnychzjawisk,bądźjakoabstrakcyjnychipowtarzalnych
stanówrzeczy”(Amsterdamski1983,s.57–58).
