Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GrzegorzP
.Bąbiak•Szkołarozumuicharakteru
tów,wydałpostanowienieobezterminowym
osiedleniuwPenzie136.Chcącuciąćtakże
ewentualnezamieszkiwśródmłodzieży,która
stanęłabypostroniecenionegowykładowcy,
poleciłszybkiewywiezieniegozWarszawy,
conastąpiłojuż10lipca1863r.137Zesłanie
Wołowskiegonietrwałojednakdługo–jego
tragicznylosprzypieczętowałaśmierćjuż
rokpóźniej.Próżnojednakszukaćbyłoby
otymwzmianekwówczesnejprasie,zosta-
łyonebowiemzablokowaneprzezcenzurę.
Jedynymustępstwemwładzbyłazgodana
sprowadzenieciałaicichypogrzebnawar-
szawskichPowązkach.
JanKantyWołowskiniebyłodosobnio-
nym,choćnajgłośniejszymprzykłademspo-
śródgronaprofesorówSzkołyGłównej,którzy
podobniejakwielujejstudentów,byliofiarami
represjizwiązanychzestyczniowymzrywem.
WspomniećnależyjeszczeoWłodzimierzu
Dybku,BenedykcieDybowskimorazAdamie
JózefiePrażmowskim.Pierwszyznichbyłpro-
fesorempatologiiiterapiiogólnejnajpierw
AkademiiMedyko-Chirurgicznej,anastęp-
nieWydziałuLekarskiego.Wziąłbezpośred-
niudziałwpowstaniu,zacozostałzesłany
doUfynadrzekąBiełą,międzyKazaniem
aCzelabińskiem.Jakenigmatycznieujęłato
wszkicupośmiertnymHMedycyna”w1883r.:
ŻycieoderwałoDybkawroku1864odnauki
iuniwersytetu,odkrajurodzinnego,od
żonyidzieci,iwszystkich,którzymubli-
skimibyli.Pojechałdaleko,abypowrócićpo
siedmiudopierolatachzsilniewstrząśnio-
nymjużzdrowiem.Wjednejzewschodnich
guberniCesarstwa,gdzieprzebywałprzez
całyczasnieobecnościwkraju,pozostawił
posobieżalwludnościjakodobrylekarz
iczłowiekuczynnydlacierpiącejludności138.
AżdoschyłkupanowaniaAleksandraIII
jedynieztakiejnarracjiuważniczytelnicy
dowiadywalisięotragicznychlosachwielu
ekspowstańców.Dlanichsamych,jakwprzy-
padkutego39-letniegolekarzainaukowca,
136ByłatoleżącanadrzekąSurąstolicaguberni
wodległejRosjieuropejskiej.
137W.Witkowski,AleksanderThisiJanKantyWołow-
ski,op.cit.,s.228.
138X.,Śp.DrWłodzimierzAleksanderDybek,HMedy-
cyna”1883,nr28,s.458.
byłtodefactokonieckariery,azsyłkaprzy-
czynąprzedwczesnejśmierci139.
Całkowicieodmienniepotoczyłysięlosy
drugiegozwymienionych,najsłynniejszego
zprzyrodnikówIIpołowyXIXw.,Benedyk-
taDybowskiego.TenabsolwentDorpatu,już
w1861r.,podobniejakWołowski,naraziłsię
władzom,biorącudziałwmanifestacjach
patriotycznychwWilnie,zaconakilkamie-
sięcyzostałzesłanywgłąbRosji.Popowrocie
ubiegałsięoposadęnaUniwersytecieJagiel-
lońskim,alewładzewWiedniuodmówiły
nominacjiwobawieprzedpodjęciemprzez
niegodziałalnościpatriotycznejnauczel-
ni.Jednakzdyplomemdoktoramedycyny
ichirurgii,mimozastrzeżeńPetersburga,
otrzymałpropozycjęodmargrabiegoWie-
lopolskiego.Tenzaproponowałmuposadę
profesora-adiunktawSzkoleGłównej,którą
Dybowskiprzyjąłwgrudniu1862r.Wkrót-
kimokresiepracynauczelni,jakpisałLudwik
Bykowski,nieograniczyłsiętylkodowykła-
dówidziałalnościnaukowej,aleangażował
siętakżewpowiększeniezbiorówmuzeal-
nychuczelni140.
Wjegoprzypadkudowodywinybyły
bezsprzeczne.Wszedłonbowiemwskład
RząduNarodowegoizjegopoleceniawyjeż-
dżałjakoemisariuszwmisjachnaWołyń,
UkrainęidoGalicji(Kraków).Cowięcej,
wokresiedyktaturyRomualdaTraugutta
oddałswojeaudytoriumwzakładziezoolo-
gicznymnazebraniasekretarzystanu.Wyda-
nyprzezwspółspiskowcówwlutym1864r.,
zostałaresztowanyiosadzonywCytadeli.
Wobectakpoważnychzarzutówgroziłamu
karaśmiercinaszubienicy,obokostatniego
dyktatora.Jednakwskutekzabiegówprofe-
sorów,atakżedecyzjicaraoograniczeniu
wyrokówśmiercijedyniedo5osób,otrzymał
wzamianwyrok:pozbawieniaprawpublicz-
nych,konfiskatymajątkuorazzsyłki.Wyru-
szyłnaniąwsierpniu1864r.iwgrudniu
dotarłdoIrkucka.
Wprzeciwieństwiedowspomnianych
wcześniejwykładowcówSzkołyGłównej,
57
139Por.B.Górnicki,WłodzimierzDybek,[w:]Polski
SłownikBiograficzny,podred.WładysławaKonopczyń-
skiego,Kraków1949,t.VI,s.32.
140L.Bykowski,BenedyktDybowski,[w:]PolskiSłow-
nikBiograficzny,t.VI,op.cit.,s.37.
