Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Częśćpierwsza■SzkolnictwoBędzinawlatach1795—1918
tekst82.
(zob.tekst82.).Natomiastwpiśmiebędzińskiegomagistratuz16grudnia
1900r.,wktórymuzasadnianodążeniakupcówwsprawiezałożeniaszkoły
handlowej,stwierdzono,żemiastomaokoło30tys.mieszkańców47.
Wrazzrozwojemprzemysłowymmiastazwiększałysięteżjegodochody.
W1910r.byłyoneprawie7razywiększeniżw1868r.W1908r.podwzglę-
demwysokościdochodówBędzinzajmował6.miejscewguberni;wyprzedza-
łygonietylkoŁódź,Częstochowa,PiotrkówiPabianice,alerównieżpobliski
Sosnowiec48.NatomiastzzestawionychprzezM.Nitęwydatkówmiejskich
Będzinaz1908r.wynika,żenp.nakosztywynajmuróżnychbudynkówmiej-
skichprzeznaczanookoło3tys.rbs,nawynagrodzeniadlaurzędników—
ponad10tys.rbs,nazapomogidlaszkółśrednich—15200rbs,anaszkoły
początkowe—zaledwie650rbs49.
Zachowaneztegookresuplanymiastaifotografiepokazują,żeokolice
podzamczaorazdzielnice:Ksawera,MydliceiWarpiecechowałabezstylo-
waichaotycznazabudowa.Natomiastzupełnieinnycharaktermiałazabu-
dowatzw.NowegoBędzina,biegnącawzdłużliniikolejowejprowadzącejdo
Sosnowca.Tutajwłaśnie,wdzielnicyKoszelew,zaczętopo1859r.budować
—oboknowychzakładówprzemysłowych—nowoczesnebudynki,awśród
nichokazałerezydencjedlaprzemysłowcówikadrytechnicznej.W1900r.
zabudowamiastaliczyła706domów,ztegojużtylko16%drewnianych.Nato-
miastwedługspisudokonanegow1911r.wsamymmieścieinaterenachzali-
czanychdotzw.koloniidoliczonosię2325domów.Nowoczesneśródmieście
miasta,którerozwinęłosięwkońcuXIXinapoczątkuXXw.,obejmowało
terenyulic:Kołłątaja,Modrzejowskiej,Małachowskiego,Słowiańskiejiplacu
Bazarowego.Doówczesnychbudynkówużytecznościpublicznejzaliczyćna-
leżym.in.szpitalmiejski,budynkipocztyidworcakolejowegoNowyBędzin,
gmachstarostwaihotelnBristol”50.WBędzinieznajdowałysięrównieżko-
szary14.PułkuKozakówDońskich51.
KoniecXIXipoczątekXXw.byłdlamiastaokresemintensywnegoroz-
wojuróżnychgałęziprzemysłu,rozwijającychsięnajegoobszarzeiwnajbliż-
mieszkańcówwliczyłarównieżtych,którzywBędziniezameldowanibylitylkonapobytcza-
sowy.Obliczeniaprocentowedokonaneprzezemnie.
47APKat.,AMB,sygn.287,k.92—93,PostanowieniabędzińskiegoMagistratuz1XII
1900r.
48M.Nita:MiastoPowiatowe…,s.152.
49Ibidem,s.154.
50Ibidem,s.160—161.
51Por.Z.Fuiński:Będzińskigarnizoniudziałjegożołnierzywwojnie1920r.ikampanii
wrześniowej1939roku.W:Będzin1358—2008.T.3…,s.475—476.Wojskorosyjskiesprowa-
dzonotunaprośbęprzemysłowcówdoochronyichmajątkówifabryk.Koszarywybudowano
naterenachpołożonychnaprzeciwdworcakolejowegoStaryBędzin(obecnie:BędzinMiasto),
będącychwłasnościąHenrykaDietla.Onteżpokryłkosztyichbudowy.
