Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawyprawnefunkcjonowaniaszkolnictwa…
35
któregonaukimająbyćdawanewszkoleniedzielnejorazUstawydlauczniów
szkołyniedzielnej—dotyczyłyzasadnościorganizowaniaifunkcjonowania
szkółrzemieślniczo-niedzielnych18.ZkoleizarządzenienamiestnikaJózefa
Zajączkaz13sierpnia1821r.,wyłączająceskładkęszkolnąpłaconąprzez
chłopówspodrygoruegzekucjiadministracyjnej,doprowadziłodoupadku
szkółwiejskich19.
KompetencjedozorówbyłymniejszeniżwczasachKsięstwaWarszaw-
skiego,boograniczonojendoogólnejtylkobacznościnawychowaniemło-
dzieży”.Stantakiwynikałztego,żewKrólestwiefunkcjonowała—wprze-
ciwieństwiedopoprzedniegookresu—państwowaadministracjaoświatowa
szczeblacentralnegoiobwodowego,któraprzejęłaczęśćobowiązkównało-
żonychwcześniejnadozoryszkolne.WedługpostanowieńInstrukcji…do
ichzadańnależało:prowadzenierejestruczłonkówtowarzystwaszkolnego
iregularneściąganieskładek,dbanieostantechnicznybudynkówszkolnych,
przedstawianiewładzomdozatwierdzeniakandydatananauczyciela,wypła-
caniemuzatwierdzonejprzezwładzepensji,czuwanienadprawidłowymwy-
pełnianiemprzezniegoobowiązków,współorganizowaniepopisówuczniów
orazzachęcanierodzicówdoposyłaniadziecidoszkoły.Ustalonahierarchia
władzyipotrzebazatwierdzaniadecyzjiwładzniższegoszczeblaprzezjed-
nostkiszczeblawyższegopowodowały,żedecyzjepodejmowanopowoli,czę-
stozapadałyonezopóźnieniem,conierazparaliżowałoprawidłowefunkcjo-
nowanieplacówekszkolnych.
Prezentujączałożeniaprawnefunkcjonowaniaówczesnegoszkolnictwa,
należywyraźniepodkreślić,iżwładzeKrólestwaPolskiegopotwierdziłypo-
chodzącyzczasówpruskichiobowiązującywczasachKsięstwaWarszaw-
skiegosystemfinansowaniaszkół(zob.tekst11.).Napodstawieporozumienia
zawartegow1818r.przezKRWRiOPzKomisjąRządowąSprawWewnętrz-
nychorazKomisjąRządowąPrzychodówiSkarbupostanowiono,żendzier-
żawcydóbrmielisobiezastrzeżonyobowiązekprzykładanianaszkołęwzbo-
żuiwpieniądzach”,alasynarodowemiałydostarczaćdrewnonabudowę
szkółinaichogrzewanie20.
PrzyjętenapoczątkupaństwowościKrólestwaPolskiegozałożeniapraw-
newsprawieorganizowaniatowarzystwaszkolnegoiuiszczaniaprzezjego
członkówskładeknapotrzebymiejscowejszkoły,potwierdzone30sierpnia
nieiroladozorówszkolnychwdepartamenciebydgoskimwczasachKsięstwaWarszawskiego
(1806—1815).Toruń1980,s.31—46.
18K.Poznański:Osiągnięciapolskichreformszkolnych…,s.160—161.
19J.Dobrzański:ZdziejówwalkioszkołęelementarnąwKrólestwiePolskimwIpołowie
XIXwieku.nStudiaPedagogiczne”.T.3.Wrocław1956,s.206;A.Winiarz:Sprawakształce-
niaidokształcania…,s.42.
20K.Poznański:Osiągnięciapolskichreformszkolnych…,s.167—168.
tekst11.
