Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Choińska,Sztukajakowartośćwobeckryzysukulturyeuropejskiej,
Słupsk2009,ISBN978-83-7467-009-8,©byWNAkademiiPomorskiejwSłupsku
Sądzę,żedeklarowanaprzezbohaterówmojejpracyniechęćdoprzece-
nianiarolisubiektywizmu,dogloryfikowaniaabsolutnejwolnościpod-
miotu,docałkowitegozawierzeniasiletwórczej,„romantycznej”wy-
obraźniorazjednoczesnepiętnowaniedorobkuzachodnioeuropejskiego
racjonalizmu(ideologii,schematyzmównauki,zwłaszczahistoriisztuki,
akademizmu,abstrakcjonizmu)potwierdzatozałożenie.
Tegłówneopozycje,którewyznaczająsposóbprzedstawieniairoz-
wiązywaniaproblemówwewszystkichbadanychprzezemnietekstach,
rozumiemwswoistysposób.Należysięodwołaćdopoglądówfilozo-
fówantypozytywistycznych,abywyjaśnićspecyficznierozumiany
przeznichracjonalizm,orazdopojęciapostmodernizmu,którewypra-
cowalizkoleiwspółcześnibadaczeraczejodżegnującysięodniego.
Tymsamymzarównoracjonalizm,jakipostmodernizmsą,napotrzeby
mojejpracy,traktowanenietylejakokonkretnekierunkifilozoficzne
(choćsązkonkretnychfilozofiiwywiedzione),ilejakopewnepostawy
duchowe(kulturowe),związanezontologicznielubetyczniepojmowa-
nympojęciemnicości.
Wybraniprzezemniepisarze,mającpełnąświadomośćzagrożeńra-
cjonalizmu,nieodżegnująsięaniodkulturowejtradycji,anioduniwer-
saliówetycznych.Uniwersalia(arche)stanowiądlanichhermeneutycz-
nezałożeniaprzewartościowańkulturowychichroniąprzedpostmoder-
nistycznąironiąwrelacji:całośćkultury–podmiotpoznający.Zkolei
wyraźnynaciskkładzionynakonkret(Herbert),naturę(Czapski),mate-
rięicielesność(Olędzka-Frybesowa)stanowizabezpieczenieprzed
barbarzyństwemczystointelektualnychuniwersalizacji
5.Wszystkoto
pozwalastwierdzić,żewtychtekstachzachowanesąpodstawoweopo-
zycjewyznaczającedyskursmodernistyczny(abstrakcja–konkret,po-
wierzchnia–głębia,dystans–uczestnictwo,wytwór–proces)
6.Stąd
———
———
—
doniektórychmyślicielipostmodernistycznych(Lyotard,Welsch),którzytakże
utożsamiająawangardęartystycznązpostmodernizmem,rozpatrywaniprzeze
mnieeseiścisztukętętraktująjakopozbawionąwartości.Ozbieżnościmiędzy
twórczościąartystycznąmodernizmuaideamifilozoficznymipostmodernizmu
por.W.Welsch,Narodzinyfilozofiipostmodernistycznejzduchasztukimoderni-
stycznej,tłum.J.Balbierz,[w]:Odkrywaniemodernizmu.Przekładyikomentarze,
red.R.Nycz,Universitas,Kraków1998.
5Sądzę,żedeklarowaneprzezeseistówproblemyzwyrażaniemwłasnychprzeżyć
wiążąsięzwymaganiemwiernościtemu,cojest,orazsprawiedliwościwzględem
świata.Założenie,żejęzykmusiodzwierciedlaćprzeżyciawobecrealiów,spra-
wia,żekażdezastanesłowobudzipodejrzenie.
6Por.R.Nycz,Językmodernizmu.Prolegomenahistorycznoliterackie,Wyd.Uni-
wersytetuWrocławskiego,Wrocław1997,s.32-46.
7
