Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Choińska,Sztukajakowartośćwobeckryzysukulturyeuropejskiej,
Słupsk2009,ISBN978-83-7467-009-8,©byWNAkademiiPomorskiejwSłupsku
wynikatezapostawionawmojejpracy,żetekstystanowiącejejmateriał
badawczysąesejamimodernistycznymi.
Niesposóbwtymmiejscunienawiązaćdodwóchznanychprac
polskichbadaczy,którzytakżezajmowalisiętymizagadnieniami.Cho-
dzioKryzysświadomościeuropejskiejweseistycepolskiejlat1945-
-1977(Vincenz,Stempowski,Miłosz)AndrzejaStanisławaKowalczyka
orazNowoczesnąeseistykęfilozoficznąwpiśmiennictwiepolskimpierw-
szejpołowyXXwiekuAndrzejaZawadzkiego.Wydajesię,żeuczenici
równieżprzyjęlipewnesubiektywnekryteriadoborumateriałudo
swychbadań.SzczególniebliskiesąmipoglądyA.S.Kowalczyka,który
traktujeesejjakoodpowiedźnakryzyskulturowyEuropy,jakoswoiste
remedium:jestpróbąscaleniawiedzy,sposobemnauratowanietradycji.
Zdaniemtegobadaczagłównącechąpolskiegoesejupowojennegojest
zarównowolnośćodwszelkiegorodzajuautorytetów,jaki„zniewole-
nie”piszącegoprzezniekwestionowanewartości
7.WybraneprzezA.S.
KowalczykapismaVincenza,StempowskiegoiMiłoszasą,wjegoopi-
nii,najbardziejreprezentatywnedlatakiegorozumieniaeseistyki.
ZkoleiA.Zawadzkizajmujesięmodernistycznąeseistykąfilozoficzną,
przyczymrozumieprzezniątakiepisma,którespełniająnastępujące
warunki:świadomieprzeciwstawiająsięmetodycznemuiścisłemuupra-
wianiudyscyplinyfilozoficznej,sągłębokozwiązanezproblemamionto-
logicznymi,epistemologicznymi,antropologicznymiiestetycznymiepoki
orazniemieszcząsięwrygorystycznympodzialefilozofia–literatura
8.
Uważamjednak,żejegorozumienieesejumodernistycznego(nowocze-
snego)jestnatyleszerokie,żepozwalazaklasyfikowaćjakomoderni-
stycznetakżeesejeliterackie(wtymterozpatrywaneprzezemnie).
JakpisałaMałgorzataCzermińska:Rozróżnieniagatunkowesącał-
kowiciezewnętrzneipowierzchownewobecautentycznego,swoistego
porządku,doktóregointerpretatormusidotrzećwakcieutożsamiające-
gorozumienia
9.Zkolei,wprzekonaniuZawadzkiego,którewydajemi
siętrafne,esejmodernistycznyprzedewszystkimukazujejęzykową
nieprzejrzystość,osłabioną,alejeszczeniezerwaną(!)więźpomiędzy
językiemirzeczywistością
10.Osłabienieowejwięzi,jaksądzę,jest
———
———
—
7Por.A.S.Kowalczyk,Kryzysświadomościeuropejskiejweseistycepolskiejlat
1945-1977(Vincenz,Stempowski,Miłosz),Wyd.UW,Warszawa1990,s.29inn.
8Por.A.Zawadzki,Nowoczesnaeseistykafilozoficznawpiśmiennictwiepolskim
pierwszejpołowyXXwieku,Universitas,Kraków2001,s.5.
9M.Czermińska,Autobiograficznytrójkąt.Świadectwo,wyznanieiwyzwanie,
Universitas,Kraków2000,s.254.
10Por.tamże,s.181.
8
