Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
Każdaztychperspektywmaswojeznaczeniedlarefleksjitanatycznej
wpedagogice.Dopełnieniemdlatakiegoobiektywnegopostrzegania
śmiercijestśmierćbliska,czylijejdoświadczeniewpierwszejidrugiej
osobie,pozwalająceuchwycićosobisty,egzystencjalnywymiarśmier-
ci.Takisposóbrozumieniategozjawiskaotwieraczłowiekanarefleksję
nadwłasnąegzystencjąistawiaprzednimkoniecznośćuzmysłowienia
sobiewłasnejśmiertelności.
Rozważanianadfaktemifenomenemśmiercizostanązakończonere-
fleksjąośmierciwewspółczesnejkulturze.Przedstawionytamobrazzmie-
niającegosięnaprzestrzenidziejówstosunkuczłowiekadośmiercioraz
specyfkapostrzeganiajejwewspółczesnejkulturzewskazująnato,że
śmierć–tenstałyipewnyelementludzkiejegzystencji–zostaławyrzucona
namarginesżyciaspołecznego.Współczesnyświat,celebrującymłodość,
niepozostawiamiejscanamyślenieostarości,niedołężności,atymsa-
mymokońcuwłasnegożycia.Matodalekoidącekonsekwencjedlasfery
edukacji,gdyżnietylkobudujepostawęniechętnąsłabszym,innym–nie
spełniającymogólnieprzyjętychstandardówbyciamłodymiaktywnym
–aleteżniewpływakorzystnienasamowychowanie,kształtowaniesiebie
samegowodniesieniudoizuwzględnieniemwłasnychmożliwościiogra-
niczeń.Trzebazauważyć,żerównieżcorazczęściejdostrzeganepostawy
idziałaniaspołecznenarzeczczłowiekachoregoiumierającego,któresą
widocznewdziałalnościopiekipaliatywnejimająnaceludbaćogodność
osóbumierających,choćprzyciągająuwagęspołeczeństwa,tojednocze-
śniezawężająproblemrozumieniaśmiercidowydarzenia,któredotykalu-
dzizchorobąterminalną.
Wdalszejczęścipracyzostanąpokazanezjawiskamającewpływna
kształtowaniesięnajpierwmyślitanatologicznej,anastępnietworzenie
zrębówtanatopedagogiki.Wrozwojutanatologiiświatowejmożnawyróżnić
dwagłównenurty.Jedenznichtonurthospicyjny,wywodzącysięznauk
medycznychipowiązanyzpomocąchorymiumierającym,reprezentowa-
nygłównieprzezangielskojęzycznekraje,jakStanyZjednoczoneczyWiel-
kaBrytania(ElisabethKübler-Ross,CicelySaunders).Druginurt,francu-
ski,wiążejązflozofczno-antropologicznymirozważaniamiożyciuludzkim
(PhilippeAriès,Louis-VincentThomas,EdgarMorin,VladimirJankélévitch,
MichelleVovell).Niemniejmyśltanatologicznajestpowiązananietylkozan-
tropologiączymedycyną,alesięgaidoinnychnauk,jakpedagogika,psy-
chologia,flozofa,teologia,ekonomia,prawoczydemografa.Stądteż,jak
zauważaLouis-VincentThomas,tanatologiatonauka,którajest„inter-lub
multidyscyplinarnymzestawieniemcałejwiedzyośmierci”2,amającna
uwadzeto,żeśmierćdlaczłowiekapozostajeniezrozumiałainiemadla
2L.V.Thomas,Tworzenietanatologii,[w:]Wymiaryśmierci,wybórS.Rosiek,Wydaw-
nictwoSłowo/ObrazTerytoria,Gdańsk2002,s.11.
