Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polisemicznycharakterśmierci
27
samurajskiejJaponii,śmierćsamobójczabyłaprzywilejem,natomiastwiele
kulturstanowczoodrzucałoiodrzucamożliwośćśmiercisamobójczej,gdyż
podważaonawartośćżycia,którejestwartościąnajwyższą.Otymjednak,
jakkształtujesięstosunekdośmiercisamobójczej,decydujeakceptowana
wokreślonymkręgukulturyhierarchiawartości.
Wnaszymkręgukulturowym,mówiącosamobójstwie42,podkreślasię
wolnośćjednostkidodecydowaniaowłasnymżyciu.Dostrzegasięjedno-
cześnie,żejesttonatylezłożonyipoważnyproblemspołeczny,żesamo-
bójstwodoczekałosięswojejodrębnejdziedzinynaukowej–suicydologii43.
Pomimogłoszonejideiwolnościjednostki,podkreślaniajejautonomiczno-
ści,samobójstwouważanejestzazjawiskopatologiispołecznej44.Dostrze-
gasięwnimznamionaswoistejporażkispołeczeństwa,któreniepotrafza-
pewnićodpowiedniejopiekiiwsparciaswoimczłonkom45.Jednakpomimo
dostrzeganiategoproblemusamobójcywopiniispołeczeństwapostrze-
ganisąnegatywnie,aczynyichsątabuizowane.Dopókijednostkajest
uważanazaprzydatnąogółowi,traktowanajestzakceptacjąiwsparciem.
Osobazproblememsuicydalnymniejestspołecznieużyteczna,stądspo-
tykasięzodrzuceniem.Postawanegującaprzybierazróżnicowaneformy,
wśródktórychdonajczęstszychnależyzaliczyć:przemilczanie,odtrąca-
nie,obojętność,wyszydzanie,aleteżpojawićsięmogąobelgiinieświa-
domepodżeganiedoczynu,wyrażanewpostacizłośliwychkomentarzy.
Niesprzyjającajestteżpostawanatarczywa,którazawszelkącenępróbu-
jedociecpowodówtargnięciasięnażycielub„nasiłę”wychwalażycie46.
Wśmiercisamobójczejwidaćnajmocniejjejindywidualny,osobistycha-
rakter.Tomanifestjednostki,wyrażającysięjednorazowymitragicznym
aktem.Samobójstwostanowinietylkoproblemspołeczny,alematakże
wymiaregzystencjalny.Wartozauważyć,żespołeczeństwoborykającesię
zezjawiskiemsamobójstwnadalżyje,trwa,natomiastjednostkatargająca
sięnaswojeżyciedefnitywniejekończy.Samobójstwomożnauznaćza
wielkieunaocznieniesamotnościczłowieka,przyczymsamotnośćtado-
tyczynietylkosamobójcy,aleiosóbzjegootoczenia,któreniepotrafły
dostrzecdrugiegoiwporęmupomóc.
42Szczegółowegoopisukształtowaniasiępostawwobecsamobójstwadokonał
M.Adamkiewicz.Widaćtu,żepocząwszyodstarożytności,poprzezczasynowożytne,ażpo
współczesnośćpostawytezmieniałysię,razprzyzwalając,innymznówrazemgardzącsa-
mobójstwemisamobójcami,zawszeznajdująctylesamozwolenników,coprzeciwników.Zob.
M.Adamkiewicz,Obliczaśmierci…,s.291–317.
43Zob.B.Hołyst,Celeizadaniasuicydologii…,s.27.
44Zob.R.Kaszubowski,J.Świerczewski,SamobójstwawPolsceuproguXXIwieku,
etiologiaisymptomatologiazjawiska,[w:]Samobójstwo…,s.62.
45Zob.B.Hołyst,Celeizadaniasuicydologii…,s.26.
46A.Bałandynowicz,Reakcjaspołeczeństwawobecproblemusuicydalnegojednostki,
[w:]Samobójstwo…,s.79.
