Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałI.Teoretycznepodstawypracy
JaksugerujeJoannaMesjasz,defnicjeopartejedynienawykładnime-
dycznejodzierająśmierćztajemnicy,aczłowiekazjegointymności47.Takie
ujęcieśmierci,wktórymnajważniejszymielementamijestbadaniejejprzyczyn,
etapówczyformorazpróbyjejdefnicyjnegoujęcia,dajemożliwośćukazania
jejwklarownyiracjonalnysposób.Natympoziomiejednakśmierćpozostaje
bezosobowa.AnawetparafrazującsłowaVladimiraJankélévitchajakozja-
wiskomedyczneczydemografczne,jestzjawiskiembanalnym48.Cowięcej,
debatynadśmierciąjakoproblememspołecznymczyetycznym,dlategoże
dyskursamiwskalimakro,napoziomieprawaogólnego,nieprzybliżają
jednostkidozagadnieniaśmierciwsposóbindywidualny.Takieujmowanie
śmiercipowoduje,żejestonajednymzwieluzdarzeńzżyciaogólnoludzkie-
go,któreniemusząwżadensposóbzajmowaćjednostki.Tuśmierćzawsze
będziezjawiskiemzewnętrznym,awszelkieopisyśmierci,nawetnajbardziej
szczegółowe,nigdyniepokażągłębijejprawdziwejistoty49.Ajakzauważa
I.Ziemiński,„toprzecieżnieludzkość,niespołeczeństwo,niegatunekumiera,
umierazawszekonkretne,obdarzonewłasnymistnieniemja”50.Tymczasem
tendalekisposóbpostrzeganiaśmiercistwarzapozór,żeśmierćjestczymś,
coniedotykamnieosobiście.Wiemyojejistnieniu,jesteśmyjejpewni,alejed-
nocześniezakładamy,żeśmierć,którasięzdarza,przytrafasiękomuśinne-
mu.Stałecechyśmierci,jakpowszechnośćinieuchronność,ignorowane,
aprzypisywanajestjejincydentalność.MartinHeideggerująłtotak:„Powiada
się,żeśmierćjestpewna,itymsamymzaszczepiasięwbytludzkizłudzenie,
toonsamjakobypewienjestwłasnejśmierci”51.
Publicznawykładniabytuludzkiegopowiada,że„sięumiera”,[…]wtensposóbmożna
sobiesamemuimożekażdyinnysobiewmawiać:niejawłaśnie;boteżowo„się”toNikt.
„Umieranie”sprowadzonezostajedowydarzenia,któretrafawprawdziewbytludzki,
alenieprzynależydonikogonasposóbwłasny52.
Takaśmierćniekryjewsobietajemnicy,nazywanajestśmierciąw„trze-
ciejosobieliczbypojedynczej”,czyliśmierciąniczyją.Niematumiejscana
emocje,śmierćzamkniętajestwpojęciach,pozostaje„śmierciączystą”53.
47Zob.J.Mesjasz,Klątwaczydar…,s.31.
48Zob.V.Jankélévitch,To,conieuchronne.Rozmowyośmierci,PaństwowyInstytut
Wydawniczy,Warszawa2005,s.15.
49Zob.I.Ziemiński,Twojaśmierć.Próbaeksplikacjidoświadczeniaśmierci,„Diametros”
2007,nr11,s.111.
50Tenże,Zarysaksjologii…,s.71.
51M.Heidegger,Śmierćjakofaktbiologicznyijakofenomenegzystencji,[w:]Filozofia
egzystencjalna,wybóriwstępL.Kołakowski,K.Pomian,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,
Warszawa1965,s.269.
52Tamże,s.265.
53V.Jankélévitch,Tajemnicaśmierciizjawiskośmierci,[w:]Antropologiaśmierci.Myśl
francuska,wybóriprzekładS.Cichowicz,J.M.Godzimirski,PaństwoweWydawnictwoNauko-
we,Warszawa1993,s.65.