Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pontanusa(głospastorówprotestanckich),awięctradycjinstarokaszubskiej”,wktórej
wyraźnieodciskasięrównieżreformacyjna(religijna)iwkonsekwencjiniemieckaracja
kulturowa.Jużonisądlamnietwórcami,wktórychodciskasiękaszubskość,choćjesz-
czenienatylebogato,abymożnabyłowyznaczaćjakiśmodelczymatrycękulturową.
Natomiastwielkąiniepodważalnąwagędlarozwojujęzykakaszubskiegoorazdlawy-
kreowaniakaszubskiejenklawykulturowej,atakżeuczynienianzesprawykaszubskiej”
kwestiiprogramowejwzabiegachokonstytuowanietożsamościKaszubówmiałydzia-
łaniaFlorianaCeynowyijegoetnograficzno-literackieformywyrazu.WpływFloriana
Ceynowynawykształceniesiękaszubskiejtożsamościkulturowejjestrudymentarny.
Ceynowaniczymterminusaquozaistniałdlakolejnychautorówkaszubskojęzycznych,
wyznaczającdalszyrozwójliteraturykaszubskiejipośredniomotywująctwórczośćHie-
ronimaDerdowskiego.Towswoistymsprzeciwieestetycznym(wobecakademickiego
etnografizmuinieconzdrewniałej”lirykiCeynowy)Derdowskinasyciłswąpoetykęsa-
tyrycznymhumoremeksplikowanympoprzezludoweśrodkiprzekazuipromowanym
wpolskimśrodowiskuliterackim(czegoniemógłczynićCeynowa,oskarżanyprzez
środowiskaklerykalno-narodoweopanslawizm).Wcentrumproblematykibadawczej
jestrównieżpostaćAleksandraMajkowskiegoiprezentowanaprzezniegopoetykaprze-
strzenimitycznejKaszub,wyrażonejwformiepowieścirozwojowejoRemusieiwsymbo-
licznejmetaforyce.AleksanderMajkowskiwrazzJanemKarnowskimiLeonemHeyke
budowalibardziejzdecydowanyaniżeliDerdowskiprogramkaszubskiejodmienności
odtradycjipolskiej,mocniejpodkreślalinstarożytność”Kaszubóworazprzywoływali
wswojejtwórczościliterackiejmitycznyobrazświata.AleksanderMajkowskizdecy-
dowałsięrównieżwykorzystaćobyczajowośćigeograficzneukształtowanieKaszub
iwypromowaćjewkulturzepolskiejjako–piszącwdzisiejszejterminologii–produkt
ekoturystykiiturystykisentymentalnej
19
.Jeszczebardziejniezależnyodpolskichwzor-
cówkulturowychprogramtożsamościkaszubskiejtworzylizrzeszeńcy(AleksanderLa-
buda,JanTrepczyk,JanRompski),krytykującynmocarstwową”Polskęijejkrótko-
wzrocznąpolitykęobsadzaniaadministracjinaKaszubachludźminieznającymispecyfi-
kitejczęściodrodzonegopaństwa.Todozrzeszeńcówzwracasiędzisiejszepokolenie
młodychtwórcówkaszubskichitozichtwórczościwywodzisięwielepostawspołecz-
no-artystycznych
20
.TymczasemLeonRoppeliBernardSychtaskłonnibyliskupićsię
naniepowtarzalnościwłasnychdoświadczeńegzystencjalnychiodmiennościświataka-
szubskichwierzeńiobyczajów,szukającniezależnychsposobówwyrażaniawłasnych
ideiprzystałympodkreślaniupozytywnychrelacjimiędzykaszubskościąipolskością
21
.
WśródkaszubskichliteratówpowojennychzawiodąceosobowościtwórczeuznajęAnną
ŁajmingorazJanaDrzeżdżona,choćtakżeioinnychautorachwspominam(np.Stani-
1111111
19
MyślęwtymmiejscuozasługachMajkowskiegodlapromowaniakulturowychwalorówKaszub.
ZdzisiejszejperspektywyekoturystykipotwierdzająpomysłyMajkowskiegowypowiedzizawarte
wtomie:Cateringdziedzictwakulturowego?KaszubiiKaszubywoczachetnologów,red.P.Kali-
nowski,Gdynia2006,zwłaszczawypowiedziAnnyM.Kluczyk,MarcinaKomosyiDagmary
Glińskiej.
20
ZaznaczajątoartykułyzawartewbroszurzeFeliksMarszałkowskiiinnizrzeszińcyarozwójjęzyka
orazliteraturykaszubskiej,Wejherowo-Gdańsk2007,szczególnietekstyIwonyMakurat,Dariusza
SzymikowskiegoiEdmundaKamińskiego.WpodobnymujęciupiszesięotwórczościAleksandra
LabudywjubileuszowejksiążeczceWokółAleksandraLabudy.W105.Rocznicęurodzin,red.S.Chol-
cha,Bolszewo2007(D.Szymikowski,I.Makurat).
21
Patrz:J.Borzyszkowski,LeonRoppela„Klëka”orazjegomiejscewdziejachruchukaszubsko-
-pomorskiegoorazE.Kminikowska,„Klëka”–tłohistoryczne,program,twórcyiwspółpracownicy.
W:LeonRoppeliwejherowska„Kleka”,Wejherowo2008,s.5-20oraz37-54.
10
