Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałI
niemożebyćuchwyconabezuwzględnieniaafektów.Zdrugiejstrony,takafunkcja
afektówwymagauwzględnieniaichwłasnościspołecznych.Afektypoprostuodgrywa-
podstawowąrolęwrozwojuiorganizacjiego,azwłaszczawkształtowaniurelacji
międzyselfaobiektem(cojestbardzomocnopodkreślanewramachteoriirelacji
zobiektem).
5.Pozaniepokojem,jakopodstawowąemocjąsygnalizującązmianyzachodzące
wstaniepsychicznym,istotneteżinneafekty.AnalizyG.Engelaijegowspółpracow-
nikówwskazują,żeobokniepokojuważnąfunkcjęsygnałupełniąstanydepresji
..Re-
zultatemwyróżnienianiepokojuidepresjijestzałożenieoistnieniudwóchbiologicz-
nychwzorcówreakcji(odpowiedzi)nastres,którestająsięodzwierciedleniemsposobu
organizacjicentralnegosystemunerwowego.Jednymwzorcemjestnwalka-ucieczka”
(
fight-flight),drugimnatomiastnochrona,zachowanie-wycofywanie”(conservation-with-
drawal).Pierwszywzorzecwyzwalaaktywnośćizaangażowaniewstosunkudootocze-
nia(cosłużyunikaniualbokontrolowaniustresu);drugiwzorzecprowadzidobraku
aktywnościiwycofywaniasięzkontaktuzotoczeniem(jesttosposóbnazatrzymanie
energii,kiedyniemożnasobieporadzićzestresem).Tewzorcebiologicznymipo-
przednikami(prekursorami)późniejszychafektywnychstanówniepokojuidepresji.
Inniautorzy,jaknp.C.Brenner(tamże,s.73)wskazują,żewrażeniom(sensations)
przyjemnościlubnieprzyjemnościtowarzyszązawszepewneidee.Niepokójjeststanem
nieprzyjemnościzwiązanymzideączegośzłegocomasięzdarzyć;depresjajeststanem
nieprzyjemnościzwiązanymzideączegośzłego,cosięjużzdarzyło.
Bardziejwspółczesneujęciapsychoanalityczneinterpretująprocesyafektywnejako
przeżyciowereprezentacjesystemuprzetwarzaniainformacjiniesymbolizowanych
(nonsymbolicinformation-processingsystem),którymożestanowićcentralnymecha-
nizmkontrolującywszystkieformyzachowania.Jednązważniejszychfunkcjiafektów
jestrozpoznaniedominującychwdanymczasiesystemówmotywacyjnych.Porówny-
wanieintensywnościafektówwyzwalanychprzezrywalizującezesobąsystemymoty-
wacyjnestanowiokryteriachwyboruinformacjiitymsamymsystemumotywacyjnego,
którymabyćuaktywniony(za:Jones1995,s.52).
Inaczejemocjepojmujeianalizujetwórcabehawioryzmu,J.Watson(za:Reykowski
1974,s.22-23).Określałonemocjęjakospecyficzny,wrodzonywzorzecreakcji.Emo-
cjajestwrodzonąformąreagowania,którawyzwalazmianywcielesnymukładziejako
całości,awszczególnościwtrzewiowychigruczołowychpodukładach.Patrzącodstro-
nyobjawów,opisywaneprzezWatsonawzorcereagowania(tzn.strach,gniew,miłość)
złożonymibehawioralnymireakcjami,któreformamiodpowiedzinatakiezdarze-
niajakutratawsparcia,głośnyhałasitd.Wrezultaciesposobyreagowaniamogąbyć
analizowanewkategoriachrelacjimiędzybodźcemareakcją.Takieuchwycenieemocji
wyraźnieodwołujesiędopsychologiifizjologicznej.Świadcząotym:
a)
wzorcereagowaniaobserwowaneobiektywnie,awarunkiichwystępowaniamogą
byćkontrolowane;
b)
wzorcereagowaniarzeczywistymdominującymkomponentemwzachowaniu
emocjonalnym(np.twarzludzkawpłaczu,wgniewie);