Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czymemocje-upodstawokreśleniaprzedmioturozważań
27
Sumując,emocjęrozumianąjakoformęodpowiedzinarodzajijakośćznaczącejdla
podmiotuinterakcjilub,patrzącodstronypodmiotowej,jakosposóbdoświadczaniaja-
kościznaczącejdlapodmiotuinterakcjimożnaująćwsposóbnastępujący:
1.Podstawąemocjijestinterakcja-emocjapowstajewinterakcjiidziękiinterakcji
(dlategoemocjewswejnaturzeinterakcyjne;onejakąśinterakcją).Interakcjamoże
miećróżnycharakteridlategowyzwalasobiewłaściweformyodpowiedzi-innycha-
raktermainterakcjazdopływającyminformacjamisensorycznymi,ainnyzuznawany-
miwartościami.Emocjepowstająwinterakcjimiędzypodmiotemaświatemzewnętrz-
nym,będącymźródłembodźców,lub-ogólnie-międzypodmiotemarozmaitymi
wymiaramirzeczywistościpozapodmiotwej.Powstająonewinterakcjiprzebiegającej
wewnątrzsamegopodmiotu,tzn.międzytym,costanowicentrumkierującedoświad-
czeniem,atym,costanowiźródłodoświadczania(możetobyćinterakcjamiędzypod-
miotemdoznającymaorganizmemjakoźródłemdopływubodźców-doznań;między
podmiotemdoświadczającymauwewnętrznionymiprzezniegowartościami,normami,
wyobrażeniamiitd.;międzynja”jakopodmiotemdoznającymanja”jakoobiektem
własnychdoświadczeńitd.).Wtymświetlerefleksja,będącformąinterakcji,teżprowa-
dzidowyzwoleniaemocji.
2.Powstawanieemocjijestrezultatemocenyinterakcjijakoznaczącej,ważnejpod
jakimśwzględemdlapodmiotu.Ważnośćlubznaczeniejestrezultatemfunkcji,jakie
danainterakcjaspełniadlapodmiotulubzdolnościuaktywnieniaprzezdanąinterakcję
konkretnychformmotywacyjnych(odnajprostszych,jaknp.dążeniedoobniżenianapięć
.
organicznychdonajbardziejzłożonych,jaknp.potrzebautrzymaniawartościsiebie).
Wskazywanienato,żeemocjabazujenaocenianiu,zakładarozpoznanieijakiśsto-
pieńdojrzałościlubgotowości;zakładajakąśformęstopniowegodorastaniadorozezna-
waniarzeczywistości.Naprzykład,faktwypowiedzianychprzykrychsłówmożebyć
postrzeganyprzezdanąosobęjakonicnieznaczący(niewyzwalawniejżadnychodpo-
wiedzi),alegdyzwiększysięświadomośćdanejosoby,wówczasteżpojawiasięjakiś
stanemocjonalnywnastępstwiewypowiadaniatychsamychsłów.Dziejesiętakrów-
nieżwinnychprzypadkach-naprzykładrzeczywistośćukazujemisięwdotychczas
nieznanejpostaci(wpostaciniespotykanychbarw,zdarzeńczyinaczej);i,chociażten
faktniemadlamnieżadnegoznaczenia,owarzeczywistośćwyzwalawemniepewien
stannporuszenia”.Znaczeniezostajeminiejakonarzucone,choćwcześniejniezdawa-
łemsobieztegosprawy.
Wydajesię,żewłaśniedlategowprzypadkuemocjinależałobymówićopewnejsyn-
chroniczności(lubkompatybilności)dyspozycjipodmiotuiwchodzącegoznimwinter-
akcjęobiektu.Tomusibyćukładsynchronicznymiędzydanymiwłaściwościami,odpo-
wiadającyzastanyemocjonalne(np.stanprzyjemnościprzyrecepcjimuzyki,barwy,
smakuitd.);pewnaharmoniamiędzynapięciemwypływającymzdanegopodmiotu
.
(organizmu)aobiektemzsynchronizowanym(kompatybilnym)zdanympodmiotem.
Aleteżmusitobyćukładwynikającyzuczeniasięizapewniającyodkrywaniecorazto
innegopoziomuharmoniiczyteżdysharmonii.Wtymprzypadkuznaczeniejestczymś
istniejącympozapodmiotem,cozostajeniejakopodmiotowizaproponowaneicoprzez
formępropozycjimaskłonićpodmiotdowyuczeniasięsposobudoświadczaniadanej