Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
10
jednaknatym,żeciostatninieposiadająpotencjałuumożliwiającegoimpodjęcie
bezpośredniejwalkizprzeciwnikiem2.Ztegoteżpowodusązmuszeniowielesilniej
kłaśćnacisknapośredniąstrategięmanipulacjipercepcją.Ujmującrzeczinaczej,ter-
roryścipróbująosiągnąćmaksymalnyefektwzakresiezmianypercepcjii–wjej
następstwie–zachowania–poprzezrelatywnieminimalne(zkonieczności)ingeren-
cjew„rzeczywistośćmaterialną”.Psychologiastanowizatemjedenznajistotniejszych
kluczydozrozumieniategozjawiska.
Mechanikaprocesuterrorystycznegomacharaktertrudnydorozwikłania.Terroryści
próbująuzyskaćkonkretneefektypsychologiczneudocelowychaudytoriów.Działania
terrorystycznerzeczywiściewywołująrozmaiteskutkipsychologiczne(choćniekoniecz-
niezamierzoneprzezsamychterrorystów),wpływajączkoleinareakcjeaudytoriów
(częściowobędącychzarazemofiarami)irządów(będącychzarazemaudytoriami,cza-
semrównieżofiarami),apoprzeznie–wramachefektusprzężeniazwrotnego–naper-
cepcjeireakcjeterrorystów.Ponadto,tosubiektywnieinterpretowanewartościisystemy
wierzeńsłużąjakonajistotniejszeuzasadnieniadziałańterrorystycznych.Lukapomiędzy
percepcjąarzeczywistościąmożeprzybieraćrozmaiterozmiaryiwpływaćnazachowa-
niawszystkichaktorówwramachprocesuterrorystycznego.Ztegoteżpowoduobser-
wacjaiwyjaśnianiewyłącznie„rzeczywistościzewnętrznej”częstomożeprowadzić
dointelektualnegoipoznawczegozamętu.JakwyjaśniaMarthaCrenshaw,„zrozumie-
nieterroryzmubezteoriipsychologicznejjesttrudne,albowiemwyjaśnianieterroryzmu
musirozpocząćsięwrazzanaliząintencjiaktoraterrorystycznegoorazemocjonalnych
reakcjiwidowni”3.
Interesującenastuformyludzkiegozachowaniawystępująjednakwkontekście
grupowymispołecznym.Zaangażowaniewprocesterrorystycznyaktorówfunkcjonu-
jącychwramachskomplikowanychorganizmówgrupowychoznacza,żeniesposób
ignorowaćszerszego,społecznegowymiaruzjawiska.Jakkolwiekwkonstruowaniumo-
delipsychologicznychterroryzmuindywidualnemotywacjemożnauznaćzakluczowe
(terroryzmniejestbezpośredniąfunkcjąwarunkówspołecznych,leczichindywidual-
negopostrzegania),należypamiętać,żeterroryzmjestwistociedziałaniemgrupowym.
Strukturyterrorystycznestanowiąspecyficzneorganizmy,wktórychramachintensyw-
nośćmechanizmówdynamikigrupowejnabieraszczególnejwagi,doczegoprzyczy-
niająsięm.in.takieczynniki,jakizolacja,działaniewwarunkachskrajniesilnegostresu
2Por.L.M.Banks,L.C.James,Warfare,terrorismandpsychology,w:B.Bongar,L.M.Brown,L.E.Beu-
tler,J.N.Breckenridge,P.G.Zimbardo,PsychologyofTerrorism,OxfordUniversityPress,NewYork2007,
s.216–218.
3M.Crenshaw,Questionstobeanswered,researchtobedone,knowledgetobeapplied,w:W
.Reich(red.),
OriginsofTerrorism:Psychologies,Ideologies,Theologies,StatesofMind,WoodrowWilsonCenterPress,Wa-
shington,D.C.1998,s.247.JakzauważyłKurtSalzinger,dyrektornaukowyAmerykańskiegoTowarzystwa
Psychologicznego,wkontekścieatakówz11września2001r.,„wydarzenietobyłofunkcjązachowania–nie
byłatofunkcjasamolotówanibudynków,anitechnologii.Wiedzącotym,musimyrozważyćkwestięzapo-
bieganiatemuwłaśniepoprzezludzkiezachowanie”(cyt.za:S.Carpenter,Behavioralsciencegearsupto
combatterrorism,„MonitoronPsychology”2001,t.32,nr(10),pobrane6.11.2008zwww.apa.org/moni-
tor/nov01/gearsup.html).
