Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
11
ikoniecznośćzachowaniamaksymalnejspójności.Sposobyuzasadnianiazachowania
terrorystycznegosąnatomiastzakorzenionewdominującychwdanymkontekściespo-
łeczno-kulturowymwartościachiprzekonaniach.Niemożnazatemdokonaćmecha-
nicznegoodcięciabehawioralnychdeterminantówjednostekodparametrówgrup,
wktórychfunkcjonują.Analizujączkoleiteostatnie,niemożnaabstrahowaćodich
środowiskaspołecznego.Elementytemusząbyćuwzględnionerównieżwwyjaśnianiu
psychologicznegopodłożaprzyczyn,mechanizmówiskutkówterroryzmu.Niejestto
odkrycienowe,choćprzebijałosięwśrodowiskachakademickichpowoli.Jużw1910r.
anarchistkaEmmaGoldmanstwierdzała,iż„nawetkonserwatywninaukowcyzaczyna-
jąuzmysławiaćsobie,żedziedziczenieniejestjedynymczynnikiemkształtującymludz-
kicharakter.Klimat,pożywienie,profesja,anawetkolor,światłoidźwięk,musząbyć
rozważanewbadaniachnadludzkąpsychologią.Jeślitoprawda,oilesłuszniejszebę-
dziestwierdzenie,iżogromnenadużyciaspołecznemusząibędąwpływaćwróżnyspo-
sóbnaróżneumysłyitemperamenty”4.
Mamywięcdoczynieniazeskomplikowanymobszarembadawczym,gdzieszczegól-
newyzwaniepoleganazintegrowaniupoziomówanalizy.Popierwsze,chodziointegra-
cjęanalizyindywidualnej,grupowejispołecznej.Podrugie,odostrzeżeniekonieczności
podejściasystemowegodoprocesuterrorystycznego,któryangażujeiwywierawpływ
nawszystkichjegouczestników:terrorystów,grupyterrorystyczne,różnetypyofiar,prze-
kaźniki,audytoriaidecydentów.Należyrównieżbadaćpsychologicznekonsekwencje
terroryzmudlasamychterrorystów,ichofiar,społeczeństw/audytorióworazrządów.
Kompleksoworozumianapsychologiaterroryzmujestdziedziną,któranietyleposzu-
kuje„uniwersalnejosobowości”terrorystyczyteż„uniwersalnejprzyczyny/teoriiterrory-
zmu”,ilestarasięwyjaśniaćpsychospołecznemechanizmyprocesuterrorystycznego
nawszystkichjegopoziomach.
Możemyzatem,zaJohnemHorganem5,mówićoconajmniejczterechobszarach
badawczychpsychologiiterroryzmu:
1.Badanianadpsychologiąindywidualnegoterrorysty.
2.Relacjemiędzyjednostkąorazkontekstem,wjakimonafunkcjonuje(m.in.aspekt
grupowy/organizacyjny).
3.Efektydziałańterrorystycznych(reakcja)–ofiary,audytoria,decydenci–system
polityczny.
4.Kwestiametodologiiisposobówbadaniaterroryzmu.
4E.Goldman,Thepsychologyofpoliticalviolence,w:W
.Laqueur(red.),VoicesofTerror.Manifestos,
WritingsandManualsofAlQuaeda,Hamas,andOtherTerroristsFromAroundtheWorldandThroughoutthe
Ages,ReedPress,NewYork2004,s.184.
5J.Horgan,Understandingterroristmotivation:asocio-psychologicalperspective,w:M.Ranstorp(red.),
MappingTerroristResearch.StateoftheArt,GapsandFutureDirections,Routledge,London–NewYork2007,
s.107–108.
