Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Psychopatologia,racjonalność
iproblem„osobowościterrorystycznej”
31
funkcjonującychpozajakimikolwiekstrukturamiorganizacyjnymilubwramachluźnych
powiązańsieciowych.Zewzględujednaknafakt,żeterroryzmjestgłówniedziałalnością
ocharakterzegrupowym,ichznaczeniebyłobyniereprezentatywneizpewnościąnie
możnabynapodstawietegotypuprzypadkówwyciągaćuogólniającychkonkluzji.
Reasumując,obecnawiedzawzakresiepsychologiiterroryzmupozwalanastwier-
dzenie,żewśródterrorystówniewystępujenadreprezentacjaosóbwykazującychcechy
psychopatologiczne–dotyczytozarównochoróbpsychicznych,jakizaburzeńosobo-
wości.Istniejąnatomiastsilneargumentyprzeciwne–wskazującena„normalność”ter-
rorystów22.Współcześniebadaczeterroryzmunajczęściejzgadzająsięcodotego,iż
analizowanieterroryzmuwkategoriipatologiipsychologicznejizaburzeńosobowości
właściwieniemasensu23.
Oczywiściewśródterrorystówzdarzająsięosobyocechachpsychopatycznych(wska-
zująnatonp.cechyniektórychliderówgrupterrorystycznych),ale„bycieterrorystą”nie
implikujetakichcechczyzaburzeń.Dalszychbadańwymaganatomiastinteresującakwe-
stiadotyczącaewentualnychróżnicpodtymwzględemmiędzyposzczególnymitypami
grupterrorystycznych,mogącychzrozmaitąintensywnościąprzyciągaćróżneosobowo-
ści.Możnanaprzykładzadaćpytanie,czyjednostkioantyspołecznychzaburzeniach
(sprzeczne)odtego,corobiławcześniej.Negacjamożebyćintra-lubinterpersonalna.Intrapersonalna
opisanajestprzezFreudowskąkoncepcjęprojekcji,przemodelowanąnastępnieprzezH.S.Sullivanana
„transformacjęparanoidalną”,gdzienieakceptowanaczęśćJaźnijestprzenoszonanakogośinnego,kto
etykietowanyjestjakoprześladowca,aofiaraczujesięterroryzowanaireagujeodwetem.Wwypadkunega-
cjiinterpersonalnejpojawiasiępoczuciestraty,odrzuceniaczyrozczarowania,spowodowaneprzezinne
osoby,zwłaszczarodzicówlubczłonkówrodziny.Występujetutakasamawiarawto,żejestsięofiarą,oraz
pragnienieodwetuzatępostrzeganąniesprawiedliwość.Wstaniedesperacjijednostkazwracasiękuźródłom,
któremogąjejzapewnićkomfortpsychiczny(źródłotranscendentalne)–naturze,kosmosowi,religiiitd.Źró-
dłodyktujezachowaniejednostce,następujeprzeniesienieodpowiedzialności.Kolejnyetaptoprzyjęcieprzez
jednostkęodźródłaobowiązku„głoszeniaświatudobrejnowiny”.Należydotrzećdojaknajszerszejwidow-
nizapomocąjakichkolwiekśrodków–wszystkiesąlegitymizowaneprzezistotnośćprzekazu.Zwalniato
ododpowiedzialnościzaodbieranieżycia–celuświęcaśrodki.Jeślidanaosobaniezdołaprzekazaćwiado-
mościświatu,oczekiwanajestkara,jakoznaklojalnościwobecźródła.Jeślikarąjestśmierć–tymlepiej,
jednostkamaszansębyciauznanązamęczennika–zatego,ktoponiósłnajwyższąofiaręwsłusznejsprawie
(G.H.Zuk,C.VeigaZuk,Negationtheoryasacauseofdelusion:ThecaseoftheUnabomber,w:H.W
.Kushner
(red.),EssentialReadingsonPoliticalTerrorism:AnalysesofProblemsandProspectsforthe21stCentury,Gor-
dianKnotsBooks,Lincoln2002,s.70–77).
22Zob.J.Horgan,Thesearchfortheterroristpersonality,s.16.Horganprzywołujem.in.wynikibadań
GustavaMorfanadkanadyjskimFLQ,WilfriedaRaschanadniemieckąFrakcjąCzerwonejArmii(RAF),
RaymondaCorradonadwłoskimiCzerwonymiBrygadami(BR),orazporównawczebadaniaH.A.Lyonsa
iH.J.Harbinsonanadpółnocnoirlandzkimiterrorystamiikryminalistami(terroryściokazująsięinteligent-
niejsi,lepiejwykształceniimającymniejproblemówpsychicznychniż„typowi”kryminaliści).Zob.też
A.Silke,Cheshire-Catlogic,s.53.
23Zob.C.McCauley,Psychologicalissuesinunderstandingterrorismandtheresponsetoterrorism,
w:B.Bongar,L.M.Brown,L.E.Beutler,J.N.Breckenridge,P.G.Zimbardo,PsychologyofTerrorism,s.14;
por.teżkonkluzjakomitetuds.psychologicznychkorzeniterorryzmuMiędzynarodowegoSzczytuwsprawie
Terroryzmu,BezpieczeństwaiDemokracji(odbyłsięwMadryciewpierwsząrocznicęzamachówzmarca
2004r.):„Koncepcjeanormalnościczypsychopatologiiniesąużytecznewrozumieniuterroryzmu”(J.M.Post,
ThePsychologicalrootsofterrorism,„AddressingtheCausesofTerrorism:TheClubdeMadridSerieson
DemocracyandTerrorism”,t.1,Madrid2005,s.7–12,cyt.za:idem,TheMindoftheTerrorist,s.4).
