Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałi
JAKOPiSYWAĆGATUNKiWYPOWiEDZi?–
POLSKiEiAMERYKAŃSKiE
BADANiAGENOLOGiCZNE
Studiagenologicznesąinterdyscyplinarnądziedzinąbadań,któracieszysię
zainteresowaniemnietylkojęzykoznawców,aletakżemiędzyinnymiekspertów
odkomunikacji,badaczyretoryki,socjologów,tłumaczy,specjalistówodrekla-
myinauczycielijęzyków.Zaspokajająctypowądlaczłowiekanaturalnąpotrzebę
kategoryzacjiiporządkowaniaotaczającejnasrzeczywistości,odczasówstaro-
żytnychbadaczepróbowalitworzyćteoriegatunku,przezwiekizwiązaneztwór-
czościąliteracką,aodprzełomowychdlagenologiilingwistycznejtezMichaiła
Bachtina,obejmującecałeuniwersummowy,zrównorzędnymtraktowaniem
wszelkichwypowiedzijakoreprezentującychokreślonegatunki.
MichaiłBachtintwierdził,żemówimywyłącznieprzyużyciugatunków
mowy,azatemwszystkienaszewypowiedzisąopartenawzględnietrwałychity-
powychformachkonstruowaniacałości.Gatunkisąnamdanewsposóbanalo-
gicznydodarujęzykaojczystego.Stosujemyjewsposóbintuicyjnyinaturalny,
przedteoretycznymopanowaniemregułichbudowyifunkcjonowania1.Całość
wypowiedziobejmujetrzynierozłączneelementy:treść(sferętematyczną),styl
(wybórsłownych,frazeologicznychigramatycznychśrodkówjęzykowych)oraz
budowękompozycyjną.Bogactwoiróżnorodnośćgatunkówmowysąnieskoń-
czone,adodatkowoichrepertuarzmieniasięiwzbogacawzależnościodroz-
wojuistopniaskomplikowaniadanegogatunku.Niewydajesię,abyichpełna
typologizacjaiklasyfikacjabyłykiedykolwiekmożliwe.Wbadaniachgenolo-
gicznychistotnejestodróżnieniegatunkówprostych(prymarnych)izłożonych
(wtórnych).Gatunkizłożonepowstająwwarunkachskomplikowanegoporozu-
miewaniasięwobrębiedanejkultury,wchłaniającrozmaitegatunkipierwotne,
któreprzekształcająimodyfikują,odrywającjeodrealnejrzeczywistości.Istnieje
organiczna,nierozerwalnawięźmiędzystylemigatunkiem,gdyżstylewswej
istociesąstylamigatunkowymi.Gatunkikształtująsięwzależnościodfunkcji
orazokolicznościkomunikacji.Każdaepokarozwojujęzykakształtowanajest
1M.Bachtin,Estetykatwórczościsłownej,przeł.D.Ulicka,Warszawa1986,s.373.
