Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nosiod26do72godzin.Substancjecytotoksycznestymulująaktywnośćmitotycz-
ną,wydłużająobszarproliferacyjnywkryptachiskracająkosmkijelitowe.Nakoń-
cukosmkówpowiększasięstrefazłuszczenia.Dlategoczasekspozycjipojedyncze-
goenterocytunaczynnikcytotoksycznyulegaskróceniu.Konsekwencjątychzmian
jestzmniejszenieaktywnościenzymówbłonowych,takichjakNa+/K+-ATPaza
ifosfatazaalkaliczna,orazupośledzeniewchłanianiaglukozyiksylozywjelicie
cienkim.
Wchłanianiezprzewodupokarmowego
Budowabłonyśluzowejjelitaumożliwiapowiększeniejejpowierzchniresorpcyj-
nejpodczaswchłaniania.Fałdyokrężne–wysokiewdwunastnicy,zanikające
wdystalnymodcinkujelitakrętego–zwiększajątępowierzchnięok.3-krotnie,ko-
smkijelitoweok.10-krotnie,mikrokosmkinapowierzchnienterocytów(tzw.rąbek
szczoteczkowy)ok.30-krotnie.
Wnabłonkupowierzchniowymkosmków,opróczenterocytówikomórekkub-
kowych,znajdująsięteżściśleprzylegającedosiebiekomórkizawierająceśluz.Są
oneprzepuszczalnetylkodlawody,soduichlorków.Inneskładnikitreścijelitowej
mogąpokonywaćtębarierętylkopoprzezenterocyty.
Jelitocienkiepełnifunkcjetrawienne,resorpcyjne,wydzielniczeiodpornościo-
we.Wchłanianienadrodzedyfuzji(zgodniezprawemFicka),transportaktywny
lubtransportułatwiony(przenośnikowy)zależąodrodzajusubstancjiizachodząna
całejdługościjelitacienkiego.Substancjeproste,takiejakglukoza,sąwchłaniane
wproksymalnymodcinkujelitacienkiego,natomiastsubstancjezłożone,takiejak
kompleksywitaminyB
12lubkwasówżółciowych,sąwchłanianewodcinkudystal-
nym.Substancjewchłanianemusząulecrozpuszczeniu,przyczymsubstancjelipo-
filowewymagająsolubilizacjiprzyudzialesolikwasówżółciowych.
Wjelicieistniejąniespecyficznemechanizmytransportutoksycznychmetali,
polegającenawykorzystaniuprzenośnikowychbiałekdlapierwiastkówniezbęd-
nych.Uczłowiekawprzypadkuniedoborówżelazalubwapniawdiecienasilasię
wchłanianietoksycznychmetaliprzezbłonęrąbkaszczoteczkowegodwunastnicy.
Takiemetale,jakołów,kadm,nikieliplutonwykorzystujączęściowonośnikiżela-
za.Ołówikadmwspółzawodniczązwapniemotosamobiałkoprzenośnikowe
(calcium-bindingprotein)wjeliciecienkim.Uzwierzątdoświadczalnychobserwo-
wanowspółzawodnictwopomiędzyglinemiżelazemorazkadmemicynkiempod-
czaswchłanianiajelitowego.
Transportprzenośnikowyjestczynnikiemograniczającymjelitowewchłanianie
metali.Wynikatozlimitowanejilościnośnika,kinetykiwysyceniareakcjimiędzy
nośnikiemiligandemorazkonkurencjipomiędzyligandamiobiałkonośnikowe.
Innymechanizmpoleganaindukcjiwenterocytachbiosyntezydenovobiałekwią-
żącychmetale,takichjakmetalotioneina,coutrudniaichdalszytransport.
Czynnikiemhamującymwchłanianiejelitowewieluksenobiotykówjestprzed-
nabłonkowawarstwawodno-śluzowaogrubościok.0,2–0,6Pm,łączącasięzwar-
stwąglikokaliksupokrywającegobłonęrąbkaszczoteczkowegoenterocytów.Wy-
dajnośćwchłanianiaksenobiotykuzeświatłajelitacienkiegozależynietylkoodje-
gomasycząsteczkowej(zmniejszasięzewzrostemmasy)ilipofilowości(zwiększa
15
