Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Melosik,Tożsamość,ciałoiwładzawkulturzeinstant,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-250-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010.
Rozdział1.Ciało,społeczeństwoiwładza
17
chuwnaszymcodziennymżyciu”.Ciałasąkształconeikształtowane,wpisujesię
wniepiętno„przeważającychhistorycznychformtożsamości,pragnień,męsko-
ściikobiecości”19.
Znaczeniaciałapięknegoibrzydkiego,zdrowegoichorego,wypielęgnowane-
goizaniedbanego,muskularnegoizwiotczałegowynikajązespecyfikiaktualnych
stosunkówspołecznych.Ichwytwarzanieirozpowszechnianiejestnieodłącznie
związanezpraktykowaniemwładzyspołecznej20.Władzadziałatunamikropo-
ziomieciała.Ciałojestmiejscem,wktórymkonstruowanajesttożsamośćpo-
przezucieleśnianie–jakoprawdziwych–różnychdyscyplinującychdyskursów
prawdy21.S.Hesse-Biberzwracanawetuwagę,żerozproszoneinieformalne
mechanizmywładzynadciałemstająsięcentralnymiśrodkamiwykorzystywany-
miprzezdzisiejszesystemydouzyskiwaniakontrolinadludźmi22.
Sprawowaniewładzynadciałemjestwięcrównoznacznewdużejmierzezpo-
siadaniemwładzynadtożsamością(zostanietopokazaneszczegółowowróżnych
miejscachtejksiążki).Dlategocelembadaczaprzemiankulturywspółczesnejby-
łabypróbastwierdzenia,jakieformywiedzy/władzywpisywanejwciałokonsty-
tuujątożsamośćludzi.
Przedstawionewyżejprzykładyniepozostawiająwątpliwości.Stanowiąra-
cjonalną–wramachobowiązującejwiedzydotyczącejpożądanegokształtu
tożsamości–formękonstruowaniaposłusznegociałażołnierza,uczniaipięknej
kobiety.Wynikaztego,żewładza/wiedzajestwszechobecna,choćukrywasię
dziśbyćmożegłębiej,tam,gdziemożesięukryć–wnassamych.Jesteśmyprze-
syceniniądotegostopnia,żetrudnojesttosobieuświadomić.Niekiedywprost
wcielamysięwnormę.Kontrolowanietożsamościodbywasięobecniepoprzez
pozorniebanalnepraktykikulturowe,którezastępująpokazsiłynaparadach
wojskowychinocnepukaniedodrzwi„agentówbezpieczeństwa”.Komentując
specyfikędyscyplinującychtechnologiiwładzy,N.Fraserpodkreśla,żewspół-
czesnawładzaniewymagajużużywającegosiłypodmiotu.Utrzymujeona„niski
profil”,niepotrzebujespektakularnychmanifestacji,typowychdlawładzyprak-
tykowanejwprzeszłości.Jejgłównyobszardziałaniatopragnieniaizwyczaje
ludzi.Dziękitemujest„bardziejpenetrująca”23.
Częstosamijesteśmydlasiebieprzedstawicielamiwładzy.Jaktoznakomicie
ujmujeT.Szkudlarek:„podmiotowośćtworzonawdyskursiewiedzy/władzyjest
19Por.S.Bordo,UnbearableWeight.Feminism,WesternCultureandtheBody,Berkeley
1993,s.165–166.
20J.Fiske,UnderstandingPopularCulture,London1991,s.92.
21K.Davis,ReshapingtheFemaleBody.TeDilemmaofCosmeticSurgery,NewYork1995,
s.47.
22S.Hesse-Biber,Women,WeightandEatingDisorders.Socio-culturalandPolitical-Econo-
micAnalysis,„Women’sStudiesInternationalForum”1991,nr3,s.174–175.
23N.Fraser,UnrulyPractices:Power,DiscourseandGenderinContemporarySocialTeory,
Minneapolis1989,s.23–24.
