Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RosyjskiejinteligencjiproblemyzRosją
15
jącymduchuabsolutyzującymdualizm-przemieszanychdefactowznacznym
stopniuzsobąiprzenikającychsięwzajemnie-składnikówrzeczywistościro-
syjskiej.Niejestprzecieżwcaletak,jakchcielibyradykalnisłowianofile,żeDeu-
ropejskość”stanowijedyniezewnętrzną,imożliwądodefinitywnegousunięcia,
warstwęrzeczywistości-nietylkoinstytucjonalnej,aleiświadomościowej-
podktórąkryjesięjakoby,czekającjedynienaodsłonięcie,rdzennierosyjskie
Djądro”,anitak,jaktwierdzączasemzdesperowaniokcydentaliści,żeodmienna
odzachodniej,rosyjskaswoistośćjestpoprostuczymś,zczegomożnaitrzeba
wreszciewyrosnąć.
NajbardziejsamoświadomizwolennicykonsekwentnejeuropeizacjiwRosji
niemogąlekceważyćhistorycznychdoświadczeńswegokraju,którewskazują
nawznacznymstopniudestrukcyjny,jakdotąd,efektDnaświetlania”jejindy-
widualistycznąkulturąZachodu.Prowadziłonbardzoczęstodorozpadutra-
dycyjnychwięzispołecznych,dowzrostuwykorzenieniaiatomizacjijednostek
skłonnychdozachowańskrajnych,przyrównoczesnychtrudnościachstabili-
zacjiżyciaspołecznegowRosjiopartejnainstytucjachrynkowychiprawnych,
wolnościachobywatelskichizasadachetycznegoutylitaryzmu8.Oileuświęcone
tradycją,ideologiczne,polityczneikulturoweambicjeinteligencjirosyjskiejsą
wyznaczonewwieluwypadkachprzezfinalistycznieimaksymalistyczniepojętą
ideępozytywnejsyntezywartościrodzimychizachodnich,rosyjskichiogólno-
ludzkich,otyledoświadczeniahistorycznezdająsięraczejstawiaćprzednimi
problemmożliwościuniknięciarealnościsyntezynegatywnej.OjczyznaDo-
stojewskiegoniejedenjużrazprzechodziłabowiemrozczarowaniekolejnymi
projektamiprzebudowyrodzimejglebywedługwzorówzachodnich,wktórych
rezultaciezamiastupragnionejDEuroazji”powstawaławniejraczej-spotęgo-
wanajeszczewswymodbiorzeprzez,typowądlarosyjskiejmentalnościikul-
tury,binarnośćocenipostaw9-karykaturalnaDAzjopa”10.
Rosjanietaknaprawdęniesąwciąż-niemogąbyć?-pewni,czysąichcąbyć
częściąEuropy,czyjejalternatywą.Zmierzając-jeślizsumowaćnieidentyczne
przecieżkierunkiichaspiracjiidążeń-jednocześniedorealizacjiobucelów,
odtwarzająodtrzechstulecisytuacjęstojącegoprzednimi,definitywnegojako-
bywyborucywilizacyjnego,przybierającegowzwiązkuzpowyższym-wsferze
kulturowychsensówisamoidentyfikacji-postaćswegorodzajubłędnegokoła,
poktóregoobwodziemożnasięwistocieporuszaćbezkońca.Problemwtym,
żekulturaisamoświadomośćpopiotrowejRosji-wsposóbrównienieprzy-
golskie.Por.A.J.Toynbee,AStudyofHistory,t.12,Reconsideration,London-NewYork-Toronto1961,
s.537-542.
8Por.A.Kara-Murza,Wobecwykorzenienia,DResPublica”1991,nr2,s.37.
9Por.Ю.М.Лотман,Семиосфера,Санкт-Петербург2001,s.141-148.
10Por.A.A.Kapa-Mypзa,Большевизмикоммунизм:интерпретацииврусскойкультуре[w:]A.A.Kapa-
-Mypзa,Л.В.Поляков,Русскиеобольшевизмe.Oпытаналитическойантологии,Санкт-Петербург1999,
s.366-368.
