Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MarianBroda
padkowyinaturalny-generująobawskazanekierunkiaspiracjiidążeń,co
przesądzaoistotnejpołowicznościjednegoidrugiego,uruchamiająckażdora-
zowokontrtendencjeimechanizmyblokujące.WkonsekwencjiRosjanie,chcąc
wyjśćwreszciezsytuacjiprzeżywanejjakobraktożsamości,dwoistośćczywe-
wnętrznerozdarcie11,odtwarzająwciążstanistniejącyijednocześniedekretują
jegoDprzejściowość”.Uparteniedostrzeganiebądźignorowaniepowyższych
faktów,uwarunkowańiokolicznościprowadzioddawnadoprzejawówewi-
dentniefałszywejświadomości,zgodniezktórąprzedojczyznąDostojewskie-
gostoijakoby,właśniewprzeżywanymokresie,kwestiadefinitywnegowyboru
Drdzennierosyjskiej”alboDczystoeuropejskiej”drogiprzyszłości,lubżewybór
tenzostałjużdefinitywniedokonany,przesądzającfinalnieolosachRosji.Nie
wiadomowówczas,dlaczegoowasytuacjawyboruzdajesięwciążodtwarzać,
adokonywanepróbypolitycznychikulturowychzwrotówuruchamiająliczne
kontrtendencje,nieprzynosząjednoznacznychrezultatówitp.12
Starającsięobjaśnićwskazanąsytuacjęimechanizmyprowadzącedojejsa-
moreprodukcji,należyunikaćjakichkolwiekprostych,jednoczynnikowych,czy
wogóleredukcjonistycznych,wyjaśnień.Pamiętającopowyższym,wramach
proponowanychrozważańzwrócęuwagęnajedenwybranyaspektrozpatry-
wanejsprawy,związanyzdychotomizującymcharakteremtychinteligenckich
konstrukcjiteoretycznych,którychtwórcychcąobjaśniaćRosjęwradykalnym
kontraściez-pojmowanąistotowojakodemokratyczna,obywatelska,zdolna
dopodejmowaniaipokonywaniamodernizacyjnychwyzwań-Europą.Chcę
wszczególnościpokazać,żewmyśleniuniektórychważnychprzedstawicieli
współczesnejinteligencjirosyjskiej,którymbliskijestpodobnysposóbpostrze-
gania,konceptualizacjiiproblematyzacjiświata,bywymienićJurijaAfanasjewa
orazwspółpracującychznimAleksiejaDawydowaiAndriejaPielipienkę,apo
częścirównieżLilięSzewcowąiWładimiraKantora,można-paradoksalnie,
aleisymptomatycznie-odnaleźćcałyzespółpodstawowychwłaściwościtypo-
wychdlatamtejszegosystemumentalno-kulturowegoiwspółstanowiącychod
dawnaoobliczurosyjskiejhistoriiiwspółczesności.Należądonichwszcze-
gólności:zontologizowanybinaryzm,prowadzącydoswoistegomanicheizmu
iwykluczającymyśleniewkategoriachDkulturyśrodka”;przejawyDmitycznego
realizmu”dostrzegalnewtraktowaniurosyjskiejdotychczasowościjakoswo-
istejnadrealności,nietylkokształtującej,aleiokreślającejtreściowotamtej-
sząrzeczywistość,biegunowoprzeciwstawianąpoprzedniej,formęjejjedynej
jakobymożliwejobywatelskiej,demokratycznejalternatywy;tęsknotazaDin-
wersją”(wrazzpierwiastkamiwiarywjejrealnośćimocsprawczą)-zaprze-
mienieniem,właśniewstadiummaksymalnegospotęgowaniasię,negatywów
11Por.J.Dobieszewski,PrzeciwieństwomiędzyRosjąaEuropąjakoteoria,DStudiaFilozoficzne”1968,
nr8(249),s.31-38.
12Por.M.Брода,РусскиевопросыоРоссии,Moсква2005,s.90-94,101-106,176-180,291.
