Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza-WłodzimierzGalewicz
45
rzeczypospolitej.Wtakichbowiemrazachjestrzecząchwalebną,jeśli
ktośwyrzekasiętego,cowydajesiępotrzebnedożyciawsposóbodpo-
wiadającyjegopozycji,abyzaradzićpewnejwiększejpotrzebie.
Tezędotyczącąostatniejzwymienionychsytuacji-ngdyktośspotykasię
zeskrajnąpotrzebąpewnejosobyprywatnejlubteżzjakąświelkąpotrzebą
rzeczypospolitej”-możemynazwaćklauzulązasadnegosamopoświęcenia.
Uchylaonabowiemnieograniczonąważnośćregułyuznającejpoświęcanie
własnychpotrzeb,nawetnienajważniejszych,zapostępowanieniewłaściwe
ipostulujepewnąjejmodyfikację.Treśćtegopostulatumożebyćjednak
przedmiotemdyskusji,ponieważzawieraondwapunktywątpliwe.Naj-
pierwwięcniejestcałkiemjednoznaczne,wjakichdokładniejokolicznoś-
ciachtauchylanalubograniczanaetycznareguła-takpobłażliwadlana-
szegoego-wymagamodyfikacji;następniezaśmożnasięteżzastanawiać,
wjakisposóbmaonawówczaszostaćzmodyfikowana.Codopierwszej
wątpliwości,wynikaonastąd,żepotrzebawspieranejosobylubstrony,ze
względunaktórąosobalubstronaudzielającawsparciamożelubnawet
powinnaodstąpićodzasadywiększejdbałościodobrowłasne,jestwprzy-
toczonymfragmencieokreślananaróżnesposoby.Wkońcowymzdaniu
Tomaszstwierdza,żewręcznchwalebnie”postępujektoś,ktowyrzekasię
częścizasobówpotrzebnychdożyciawsposóbodpowiadającyjegopozycji,
nabyzaradzićpewnejwiększejpotrzebie”(utmaiorinecessitatisubveniret),
przyczymzapewnemowajesttuopotrzebiewiększejniżta,którąprzez
swojąofiarnąpomoczaniedbuje,lubprzynajmniejniewpełnizaspokaja
sampomagający.Ponieważjednakwtymwypadkupomagającywyrzeka
sięjedynieczegoś,cojestmupotrzebnedożycianagodziwympoziomie,
potrzebęwiększąodtej,którąprzeztozaniedbujelubniewpełnizaspo-
kajanietrudnobyłobyznaleźć-byłabyniąkażdapierwszorzędnapotrzeba
osobywspieranej,azapewneteżniejednazjejpotrzebdrugiegorzędu.Nie
wydajesięjednak,abyTomaszzAkwinustarałsięuzasadnićstosowność
rozważanegotutajodstępstwaodzasadywiększejdbałościodobrowłasne
przezjakąśogólnąibezosobowąnormę,kążacąpoświęcaćwłasnąpotrze-
dlajakiejkolwiekwiększejpotrzebydrugiego.Jakbowiemjasnowidać
zpoprzedniegozdania,większąpotrzebą,dlaktórejmożebyćrzeczą
chwalebnąpoświęcićnawetistotnączęśćwłasnychpotrzebnychzasobów,
niejestjeszczekażdachociażbytrochęważniejszapotrzebadrugiego;jest
niądopieropotrzebaoszczególnejwadze:skrajnapotrzebapewnejosoby