Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza-WłodzimierzGalewicz
19
todosprawiedliwościdołączasiępietyzm(pietas)
[ł].Potrzecie,nie
możnarównieżwynagrodzićrównąodpłatączłowiekawyróżniającegosię
cnotą[ł].Ipodtymwzględemdosprawiedliwościdołączasiępoważanie
(observantia)[ł]14.
Takżewobrębieobowiązkówniezupełnych-takich,któretrzebaspeł-
niać,abyczynićto,cogodzisięczynić-zarysowujesiępewnadwoistość,
którawdokładniejszymujęciuokazujesięszczególnąróżnicąstopnia.Jak
bowiemtłumaczyTomasz,powinność-takżeniezupełna-łączysięzawsze
zpewnąkoniecznością,atamożebyćdwojaka:nNiekiedybowiempewien
sposóbpostępowaniajestkoniecznywtymsensie,żebezniegoniemożna
zachowaćgodziwościobyczajów,iwtedyłączysięonzpowinnościąwyższe-
gostopnia”
.Takjestnaprzykład,gdykomuśodwdzięczamysięzacoś,codla
nasuczynił,nawetjeżeliniejesteśmydotegozobowiązaninamocyjakiejś
formalnejumowy(wtakimbowiemprzypadkuspełniamyraczejobowiązek
prawny).Obowiązekdyktowanyprzezgodziwośćmożesięjednakłączyć
takżez(niezupełną)powinnościąniższegostopnia:nKiedyindziejnależny
lubpowinnysposóbpostępowaniajestkoniecznywtymsensie,żeprzyczy-
niasiędowiększejgodziwości,chociażniejestnieodzowny,abyzachować
[elementarną]godziwość.Itakąpowinnośćdyktujehojność,życzliwośćlub
przyjaźń
,iinnetegorodzajucnoty,które[ł]tylkowniewielkimstopniu
urzeczywistniają[ł]pełnąistotępowinności”16.
2.Odobroczynnościlubczynieniudobra
Przedmiotem31kwestiitraktatuDecaritatejestzewnętrznyaktcaritas,
czyliwypływającyzniejrodzajdziałania,woryginalenoszącynazwębe-
nefcentia,awjęzykupolskimtradycyjnieoddawanyjakodobroczynność,
WsprawieznaczeniaterminupietaswtraktacieDecaritatepor.przypisdoq.32
a.5ad4.
IIª-IIae,q.80co.Cytujęwedługtłumaczenia:ŚwiętyTomaszzAkwinu,Traktat
osprawiedliwości(SummateologiiII-II,q.57-80),przełożyłiopracowałW.Galewicz,
WydawnictwoMarekDerewiecki,Kęty2016,tams.308n.
15liberalitas,afabilitassiveamicitia
16Tamże,s.310.