Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Sztuka,nauka,technologia…Awięcco?
puklałyznaczenietego,comarginalne,przejściowe,graniczne,atym
samymnieoświetlone.Podrugie,akcentowałyniehierarchiczność
badańtransdyscyplinarnych,ichegalitarnycharakter.Mówiłyotym,
żewiedzaniepowstajewwynikudominacjijednychdyscyplinnad
innymi,tylkoichwspółpracy.Potrzecie,podkreślałykonieczność
jednoczeniarozproszonychpraktykibudowaniamiędzynimimostów
umożliwiającychtransmisjędanych,należącychzarównodokorpusu
poszczególnychdyscyplin,jakteżcharakteryzującychsięniepewnym
statusem,nierzadkopomijanychlubniedocenianych12.
wykształcenieidoświadczenia.Wpomyślezaproszeniadodyskusjiprzedsta-
wicieliróżnychdyscyplinniechodziłojednakokonfrontacjęstanowiskmeto-
dologicznychczyperspektywpoznawczych(októrychwiadomo,żesąróżne),
aleowykorzystaniedoświadczeniaiumiejętnościuczestnikówdorozwiązania
konkretnychproblemówbadawczych.Chodziłozatemoto,abywykorzystać
szczególnekompetencjedyskutantówdorozwiązywaniazłożonychproblemów
wykraczającychpozahoryzontpoznawczyposzczególnychdyscyplin.Tryb
drugirezygnujezestrukturyorganizacyjnejiprzysługującejjejhierarchii.Jego
właściwościąjesttransdyscyplinarność.HelgaNovotnyzwróciłauwagęnato,
żetransdyscyplinarnośćróżnisięodtakichpojęć,jakmultidyscyplinarnośćczy
plura-dyscyplinarność,ponieważakcentujeznaczeniesamychusiłowań.Jestplat-
formąintelektualnychprób,wktórejchodziowypracowywanienowychpodejść
badawczychizmierzeniesięzwyzwaniami,któreniesiezesobąposzerzenie
poznawczegospectrum.WtymsensiesformułowanieFrançoisaToddaia,od
któregoNovotnyrozpoczynaswójwykład-żenżadnadyscyplinaniewiewięcej
niżwszystkiedyscypliny”-nabieraszczególnegoznaczenia,stajesięrodzajem
motta,opisującegoaspiracjetransdyskursu.Zob.H.Novotny,PotentialofTrans-
-dysciplinarity,w:AnEffectiveWayforManagingComplexity,red.J.Thompson-
-Klein,W.Grossenbacher-Mansuy,R.Häberli,A.Bill,R.W.Scholz,M.Welti,
Berlin2000,s.67-80.Zob.http://www.helga-nowotny.eu/downloads/helga_
nowotny_b59.pdf(dostęp:10.05.2019).
12Początkimyśleniaomiędzydziedzinowychzwiązkachsięgająsłynnych
seminariówinterdyscyplinarnychznanychpodnazwąMacy’sConferences,któ-
reangażowałynaukowcówpochodzącychzróżnychdyscyplin-medycznych,
matematycznych,fizycznych,chemicznychiinżynieryjnych(spotkaniazaini-
cjowaneprzezTheJosiahMacy’sJr.Foundationodbywałysięod1942do1954
roku).Organizatorzyseminariówgłębokowierzyli,żeodkrycianaukowewjednej
dziedziniewpływająnarezultatyosiąganewinnychdyscyplinachorazżebrak
przepływuinformacjimiędzyposzczególnymidziedzinamiprowadzidozaha-
mowaniapostępuzarównowichobrębie,jakteżrozwojuwinnychdziedzinach
życia.Zob.Cybernetics.Circularcausalandfeedbackmechanismsinbiological
andsocialsystems.Transactionsoftheseventhconference,red.H.VonFoerster,
M.Mead,H.L.Teuber,NewYork1951;W.Leeds-Hurwitz,Crossingdisciplinary
