Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
jednakwpełniświadoma,żeprzekładtoproduktkulturyliterackiejiżetrafiaon
dorąkpolskiegoczytelnikawpostaciwynikającejzkonsensusu,wktórymuczestni-
czyłokilkumediatorów:tłumacz,korektor,redaktor,grafik,ilustratoriwydawca.
Współcześnietrudnojestokreślićgranicępomiędzyliteraturądlamłodzieżyidla
dorosłych.Wokresiedojrzewaniamłodziludziedomagająsięuczestniczeniawżyciu
nawarunkachdorosłychito,codawniejbyłodomenądorosłości,corazpowszechniej
stajesięinherentnymelementemmłodości.Dlategorozważaniawtejpracyświadomie
ograniczyłamdoprzekładuliteraturydziecięcej19,odchodzącodpraktykistosowania
wspólnejperspektywybadańitymsamym-odterminuliteraturadladzieciimłodzie‑
ży20.Uważam,żewspółczesnaliteraturadlamłodzieżypowinnadziśbyćrozpatrywana
bądźnawłasnychwarunkach,bądźwspólniezliteraturądladorosłych.Nieangażuję
sięteżwdyskusjęnatematograniczeńwiekowychdziecka,traktującadresataliteratury
dziecięcejwpowszechnympodejściudozagadnienia:odnajwcześniejszychkontak-
tówzksiążkąpowiekdojrzewania.Pragnęzaznaczyć,żeniepostrzegamliteratury
dziecięcejjakozjawiskahomogenicznegoiwtejpracyrozważanianatematprzekładu
zawężonezostaływyłączniedoliteraturypięknej.Mamjednaknadzieję,żeniniejsze
analizyzainspirująbadaczydozgłębieniainnychgatunków,wktórychniedominują
funkcjeestetyczne.
Niewprowadzamrozróżnieniaterminówtłumaczenieiprzekład,którychużywam
wymienniezarównowodniesieniudoprocesu,jakiproduktu21.Pojęciaoryginałoraz
przekład/tłumaczeniezastępujęwznaczeniusynonimicznymodpowiedniotekstem
źródłowymitekstemdocelowym.Wanalizachterminemprzekładflologicznyokreślam
wersję,którarekonstruujeobraztworzonyprzeztekstźródłowy,usiłującjednocześnie
19TeorięliteraturydziecięcejreprezentująlicznepracezarównowPolsce,jakizagranicą,których
autoramisąnp.:GertrudaSkotnicka(1974;1987;2008),JoannaPapuzińska(1978),KlausDoderer
(1981),JoannaPapuzińskaiBogusławŻurakowski(1985),JoannaPapuzińskaiGrzegorzLeszczyń-
ski(1998;2000;2002),KarinLesnik-Oberstein(1994;1998;2004),PeterHunt(1990;1991;1994),
BarbaraWall(1991),JohnStephens(1992),RoderickMcGillis(1996),MariaNikolajeva(1996;1998;
2000b;2002;2005),BoelWestin(1998),DavidRudd(2000),RiittaOittinen(2000:61-71),Torben
Weinreich(2000;2001;2006),RyszardWaksmund(2000;2002),EmerO’Sullivan(2000;2005),Zofia
Adamczykowa(2001),BarbaraTylickaiGrzegorzLeszczyński(2002),PerryNodelman(2008),Perry
NodelmanniMarisReimer(2003),AlicjaBaluch(2005;2008),ToneBirkelandiinni(2005),Nina
ChristenseniAnnaKarlskovSkyggebjerg(2006).Wwieluztychksiążekbadaczepodejmowalipróbę
zdefiniowaniapojęcialiteraturadziecięca.Terminyliteraturadladzieciiliteraturadziecięcastosujęwy-
miennie,choćistniejąpropozycjerozgraniczająceje:nPierwszyznichsugerujeintencjonalnośćinachyle-
niekuspecyficznemuodbiorcy(dla)orazwyakcentowanieteleologicznościifunkcjiutylitarnejtekstów,
drugi-uwzględniającpaidialnośćtejliteratury-przenosipunktciężkościkukategoriomliterackości
iwaloromestetycznym”(Adamczykowa2001:19).
20JakpiszeZofiaAdamczykowa:nImmłodszyodbiorca,tymbardziejwyrazistesącechyspecyficzne
tejliteratury”(2001:14).
21Translacjąnazywamwyłącznieprocesprzekładu/tłumaczenia.Tłumaczenieiprzekładtraktuję
jakosynonimy,choćjestemświadomapróbnadaniatympojęciomodrębnychznaczeń(por.Barańczak
2004:15).Nieuważam,abyrozróżnienieproponowaneprzezStanisławaBarańczakabyłopowszechnie
stosowaneirozpoznawalnewewspółczesnympolskimdyskursietranslatorycznym.
