Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
UczeniesięDstawaniasię”osobąstarą
wtakisposób,jakimmusiębezpośredniojawi.Punktemdojścia
takichbadańjeststworzeniemodelu,teoriiorazstawianiehipotez,
któremogąbyćtestowanewkolejnychprojektachbadawczych,ale
jużprzywykorzystaniuinnegoparadygmatu.
Wtympodejściuwydajesię,żenajlepszymsposobemdefinio-
waniaprogustarościbędziewiekpsychologiczny(psychiczny),któ-
rypodyktowanyjestwielomaczynnikamimającymiwymiarprzede
wszystkimindywidualny,jaknp.wiek,wykształcenie,płeć,stan
zdrowia,majętność(Iwański,2016),wyznawanyświatopogląditp.
Bierzesiępoduwagęsubiektywneodczuciewłasnegowieku,gdzie
starośćzaczynasięzgodniezindywidualnąautodefinicjątegozja-
wiska.Ważnajesttakżebiografiajednostkitworzonanaprzestrze-
nicałegożyciaizwiązanezniąpoczucietożsamości.Nagruncie
psychologiiwiekpsychicznybadanyjestzapomocąobiektywnych
wskaźnikówmierzącychfunkcjepoznawcze,sprawnośćzmysłów
orazzdolnościprzystosowawcze(Szatur-Jaworskaiin.,2006).
Dopodejściakonstrukcjonistycznegomożnatakżeprzyporząd-
kowaćwiekspołeczny,któregoistotazasadzasięnatym,żesta-
rośćokreślanajestnapodstawieról,wjakiejednostkamożewejść
wfaziepóźnejdorosłości(dziadek,babcia,emeryt).Ichodgrywa-
niemożezostaćrozpoznanejakodającesięłatwozidentyfikować
podstawowedziałanie(primaryactivity),którestanowikryterium
wyodrębnieniaświataspołecznego(Strauss,1978),np.słuchaczy
uniwersytetutrzeciegowieku.Wyznaczaniestarościnapodstawie
wiekuspołecznegomożebyćproblematyczne.Zaprzykładyniech
posłużywczesnezostaniebabcią,stosunkowoszybkieprzejściena
emeryturęczyrozpoczęcieaktywnościedukacyjnejnauniwersyte-
cietrzeciegowiekuzarazpoprzekroczeniupięćdziesięciulat(Cze-
kanowski,2012;Iwański,2017;Szatur-Jaworskaiin.,2006).
Ostatniparadygmat-aktywistyczny-zwracauwagęnapo-
wiązaniebadańnaukowychzpolityką.Chodzituoanalizęstanu
prawnegoorazzmianęuregulowańinstytucjonalnychprzyczynia-
jącychsiędozmianynalepszeżycialudziżyjącychwdanymspo-
łeczeństwie.Podnoszonetutajwątkiemancypacyjnezwiązane
upodmiotowieniemjednostek,atakżecałychgrupspołecznych,
niwelowanianierównościspołecznych,zniewolenia,wyzysku,alie-
nacjiidominacji.Widaćtukoncentracjęnapotrzebachgrupiosób
marginalizowanych,pomijanychnaprzykładwpodejściukonstruk-
cjonistycznym.Projektybadawczeczęstomającharakterbadań