Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
lwowskiegouczonego,doichnobjawieniasię”koniecznajest,międzyinnymi,
npowagasytuacjiaksjologicznej,wobecktórejdzieło
stawiaswegoczytelnika”18.
Trzebajednakodrazuzaznaczyć,że
powaga,ojakiejmowa,niezamykasztukimetafizycznejwzaklętymkręgueste-
tykiwzniosłościiniewykluczajejheterogenicznościestetycznej:prezentowane
przezniąsytuacjeegzystencjalne,niekiedywręczdrastyczne,mogąprzywdzie-
waćszatęczarnegohumoru,komizmu(PrzemianaFranzaKafki),anawetlekkości
(Jazdanakubletegożautora).
Winicjalnejczęściksiążkizostałypoddaneoglądowidwaznakomiteutwory
prozatorskie,TheOvalPortraitEdgaraAllanaPoegoiwłaśnieDieVerwandlung
Kafki,wktórychkwestionowanieobrazuracjonalniepojętejrzeczywistościizwrot
kuświatomniedostępnymzmysłowemupoznaniuwiążesięzzastosowaniem
zasadniczoodmiennychstrategiitekstowych.Analizaminiaturyamerykańskiego
klasyka–utworuosnutegowokółnaderistotnegodlatradycji(neo)romantycznej
motywunobrazufatalnego”–dowodziznaczenia,jakiemogąmiećdlapoetyki
sugestiiomawianegorodzajuróżnorodneprzejawydążnościdopokonaniagra-
nicprzestrzeniartystycznej(przekroczenianram”przedstawienia),chwytnteks-
tuwtekście”oraznarracyjnestrukturyrekurencyjne.Niektórezzasygnalizowa-
nychtuzagadnień(naprzykładfunkcjetakzwanychnlustrzanychodbić”)
uzyskujądodatkowąeksplikacjęorazzostająukazanewodmiennych,bardziej
współczesnychkontekstachmyślowychiartystycznychwdalszychczęściach
książki.ZkoleirozdziałpoświęconyPrzemianieprzedstawiatytułowąmetamor-
fozęnadewszystkojakozasadękonstrukcyjnąsłynnegoopowiadaniapraskiego
pisarza,pokazuje,żetozarównośmiałeprzetworzenieutrwalonychkonwencji,
jakizaktywizowaniepotencjałuzmiennościmotywów,jakościestetycznych
orazfunkcjiprzedstawionychpostaciumożliwiłomuwyrażeniemyśliulotnej,
wieloznacznejinieokreślonej,azarazemtakwstrząsającejwswymdogłębnie
metafizycznymwydźwięku.
Wdrugiejczęściksiążkidowodzę,żefiguramiozasadniczymznaczeniudla
sztukimetafizycznejwjejwariancienarracyjnymmogąstaćsię–wokreślonych
kontekstach–pewnerodzajeprzemilczeńipewneformyrepetycji.Rozdział
18A.Tyszczyk,EstetyczneimetafizyczneaspektyaksjologiiliterackiejRomanaIngardena,op.cit.,
s.78;podkreślenie–autora.Badaczmanauwadzesytuacjęumiejscowionąwewnątrzdzieła
(przedstawionąwdziele),anietę,któradotyczywartościsamegodzieła.Naprzykładpróżnoby
doszukiwaćsięjakościmetafizycznychnafundamencieświatawykreowanegowutworachmocno
skonwencjonalizowanych,które–przezto,żeprezentująrzeczywistośćodznaczającąsięwyso-
kimstopniemprzewidywalnościiumowności–nzezwalają”odbiorcomnazachowaniebezpiecz-
negodystansuemocjonalnegowobecnajdramatyczniejszychnawetsytuacjiczyzdarzeń(por.ujęcie
sytuacjigranicznychwpowieściachgrozy,melodramatach,kryminałach).
