Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Zaprzedmiotanalizywtejksiążceposłużyłymiróżnorodnetekstykultury,łączy
jejednakpewnaznamiennacecha.Każdyznich–wychodzącodświata,który
mieścisięwpotocznymrozumieniurzeczywistości–zwracasiępozagranice
spostrzeżeń,kutemu,coniewyobrażalneinieuchwytne,orazewokujeirracjo-
nalnepoczucienieskończonościczytajemnicy(ewentualnie–jakprzykłady
analizowanewkońcowejczęścipublikacji–wsposóbmniejlubbardziejjawny
przetwarzatradycyjneujęciadoświadczeńtranscendencji).
Głównytematksiążkistanowiąsposobykreowaniawutworachnarracyjnych
(takichjakopowiadanie,powieść,filmfabularny)wymiarunie-tej-rzeczywistości
albo,byująćprobleminaczej,tekstowemechanizmysłużąceobjawianiubądź
sugerowaniuistnieniaukrytejsferybytu–sferyniepochwytnej,exdefinitione
niewyrażalnej,nieuchronniejednaknaznaczającejpiętnemnieadekwatności
powierzchniowysensprzedstawionychzdarzeń.Zasadniczorzeczbiorąc,dzie-
ła,którestwarzająauręTajemnicy–zatrważającejczyupragnionej–wychylają
siękuobszaromnabsolutnejinności”1lubteżpenetrująnierozpoznaneotchłanie
egzystencjiludzkiej.Wobydwuprzypadkachdająodbiorcypoczucieodniesie-
niasiędotranscendencji,azarazemdostarczająmuswoistychprzeżyćocharak-
terzemetafizycznym–doznańwywiedzionychzdoświadczeniaestetycznego
i,jaksięzdaje,związanychzzastosowaniemokreślonych
figurbądźstrategiitekstowych.Mamzatemnauwadzerefleksję
nadmetafizycznościątegorodzaju,która–pozostającwścisłymzwiązkuznie-
możliwymdozaspokojenianpragnieniemniewidzialnego”2–jestjakościąroz-
poznawanąintuicyjniewprzeżyciupewnychdziełsztuki(czylistanowidefacto
kategorięestetyczną)3.Odpowiedź,chociażbytylkocząstkowa,napytanieoist-
nienieirodzajśrodkówartystycznych,którewpływałybyznacząconamożliwość
zaistnieniatakrozumianejmetafizyczności,topierwszycelksiążki.
1Por.E.Lévinas,Metafizykaitranscendencja,[wtegoż:]Całośćinieskończoność.Esejeoze-
wnętrzności,przeł.M.Kowalska,wstępB.Skarga,Warszawa1998,s.18-44.
2Tamże,s.18-21.
3Por.A.Tyszczyk,Doświadczeniemetafizycznejakokategoriaestetyczna,[wtegoż:]Estetyczne
imetafizyczneaspektyaksjologiiliterackiejRomanaIngardena,Lublin1993,s.67-80.
