Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
teraturzeprzedmiotuteorietokoncepcjeKennethaJandy(1980)oraz
RobertaHarmelaiLarsaSvåsanda(1993)25.Wszyscywymienienitwórcy
kryteriówinstytucjonalizacjipartiipolitycznychpisaliopartiachtworzo-
nychwdemokracjachzachodnich.Niewielenatomiastprzeprowadzono
badańnatematkrajówdemokratyzującychsię.Lukętęstaralisięuzupeł-
nićStevenLevitsky(1998:77-92),wspominanijużRandalliSvåsand
(2002:5-29)orazRyszardHerbut(2002:65-77),którzypodejmowali
kwestięwarunkówinstytucjonalizacjipartiipolitycznychwAmeryce
Południowej,AfryceczyAzji.Brakujenatomiastspójnychisystema-
tycznychkoncepcjiodnoszącychsiędoinstytucjonalizacjipartiipolitycz-
nychwEuropiepostkomunistycznej.Dlategopodejmujęsiępróbykry-
tycznegopodejściadokoncepcjiHuntingtona,PanebiancoorazHarmela
iSvåsanda,którapozwolinasformułowaniekryteriówinstytucjonalizacji
partiipolitycznychwPolsce.
Kryteriainstytucjonalizacjipartiipolitycznej
Zadaniem,którepostawiłsobieSamuelHuntington,byłoteoretyczne
ujęcieprocesuinstytucjonalizacjiorganizacji(wtymorganizacjipolitycz-
nych)orazwypracowanienarzędziasłużącegobadaniutegoprocesu26.
Wtymceluwyznaczyłczteryparyzmiennych,którepołączoneliniąkon-
tinuumpozwalająocenić,wjakimstopniudanaorganizacjajestzinstytu-
cjonalizowana.Sątodychotomie:zdolnośćprzystosowywaniasię-brak
elastycznościwdziałaniu,złożoność-prostota,autonomia-zależność,
spójność-rozłamowość(frakcyjność)27(Huntington1965:394-405).
Wichramachmożliwejestpostawieniekilkutez.(1)Imwiększazdol-
nośćprzystosowawczaorganizacjidośrodowiskazewnętrznego,tym
większystopieńjejinstytucjonalizacji.Przystosowaniedośrodowiska
możnamierzyćzapomocąwskaźnikawiekuorganizacji,ponieważim
dłużejdanaorganizacjaistniejeiimwięcejzmianmazasobą,tymłatwiej
podejmiekolejnewyzwania.Wiekorganizacjimożnazaśustalićnatrzy
sposoby.Pierwszym,najprostszym,jestpoliczenie,ilelatonaistnieje.
25Zob.np.Sroka2000:88,Herbut2002:52-54;Sobolewska-Myślik2004:49.
26Autorjeststosunkoworzadkowspominanywpolskiejliteraturzepolitologicznej
jakotwórcakryteriówwyznaczającychstaninstytucjonalizacjiorganizacji,odwołania
dotycząprzedewszystkimjegopracyz1968rokuizawartejwniejtezyoprzekształ-
ceniusięorganizacjiwinstytucjęwmomencie,gdystajesięonadlajejczłonków
wartościąsamąwsobie,czylidoprocesuinfuzjiwartości(zob.np.Herbut2002:49).
27Woryginaleodpowiednio:adaptability-rigidity,complexity-simplicity,auto-
24
nomy-subordination,coherence-disunity.
