Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Rolazapachuwżyciuczłowieka
15
czejodczuwany,gdypokarmwłożysiędoust,wystarczyprzywołaćprzykład
kapusty,rybczyniektórychserówoodrzucającejwoni.Zapachchronijednak
wpewnymsensieprzedniebezpieczeństwemzjedzeniaczegośniesmacznego
lubzagrażającego,ponieważdziałamywedługzasady,byniepróbowaćrzeczy
źlepachnących,oilenienależądoklasyidentyfikowanychkulturowojakote,
którepomimoniemiłegozapachusąsmaczneiodżywcze(Miller2006:343).
101020Zapachwkulturzeiżyciuspołecznym
Wnaszymkręgukulturowymobowiązującąwspółcześnienormąjestdezo-
doryzacja.Zapachaprobowanyjestwprzestrzeniprywatnej,choćiwniej
ograniczajągozazwyczajkonwencje.Wprzestrzenipublicznej,zwłaszcza
miasta,pożądanymstanemjestolfaktorycznaneutralność.Tłumionesąwniej
wszelkienaturalnezapachy,któretolerowanesątylkowniektórychmiej-
scachdefiniowanychpoprzezobiektysilniekojarzonezzapachemjakozja-
wiskiemhedonistyczno-estetycznym,jakpiekarnieczykwiaciarnie.Walka
zzapachaminaturalnymiprowadzidotego,żenierzadkowtórnienadajesię
pewnymmiejscomzapachysztuczne,mającekojarzyćsięześwieżościąiczy-
stością.Niskiprógtolerancjispołecznejdotyczynietylkojakościowego,ale
iilościowegoaspektuzapachu:wżadnejsytuacjiniesąakceptowanezapachy
intensywne.Taksilnieniekontrolujesięwrażeńodbieranychżadnyminnym
zmysłem,naprzykładdźwiękmusibyćwręczgłośnynakoncercierockowym.
Wszczególnościrygorystycznenormyobowiązująwstosunkudonaturalnego
zapachuciała.Niemabardziejkrępującejrzeczyniżznalezieniesięwpoluza-
pachowymdrugiegoczłowiekalubuświadomieniesobie,żenaturalnyzapach
własnegociaładokogośdotarł.Tękulturowąpostawęmożnateżobserwować
napłaszczyźniezachowańjęzykowych.Komentowaniezapachupodlega
pewnymkonwencjom,szczególnieograniczającymwypowiadaniesięoza-
pachachnieprzyjemnych.Sąonepolemeufemizacji:takiwyrazjakśmier-
dziećzpewnościąniemożepojawićsiębezkonsekwencjipragmatycznych
wdowolnejwypowiedzi,naprzykładwuprzejmejkonwersacji.Jesttojednak
zjawiskostosunkowowhistoriinowe,naprzykładdlaangielskiegowyrazu
stinknapodstawiesłownikaOxfordEnglishDictionarymożnastwierdzićtakie
ograniczeniaodkońcaXIXwieku(Miller2006:351).Społecznenormydoty-
czącezapachuniesąbowiemaniponadczasowe,aniuniwersalne,awspół-
czesnapostawawobecniegomakorzeniewobyczajowo-społecznejrewolucji
wkwestiachczystości,któradokonałasięnaprzełomieXIXiXXwieku(Cor-
bin1998;Ashenburg2009;Classen,Howes,Synnott2010).
Historiazapachuwkulturzeiżyciuspołecznymjestniezwyklebarwnai,
jakdlażadnegoinnegozmysłu,nakreślonajestprzezpostawyniewiarygodnie
