Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Praktykiupowszechnianiakulturyfeudalnej
możnajednakpominąćfaktu,żenaziemiachpolskichwśredniowieczuukształtowa-
łasiępewnatradycjakulturalna,naktórąskładałysiędwawskazaniawychowawcze:
podtrzymywanieprawowiernościkatolicko-kościelnejorazpodtrzymywanieducha
rycersko-chrześcijańskiegodlaobronykatolicyzmu.Tedwawskazaniarealizowane
byływprocesiewychowawczymprzedewszystkimrycerstwapolskiego,nadworach
książątioczywiścienadworzekrólewskim,coskrzętnieodnotowalinasikronikarze.
Ważnąrolęwtymzakresieodgrywałorównieższkolnictwo,odszkółelementarnych
ażdowyższych.
Podtrzymywaniuiupowszechnianiutychwartościkulturysłużyłyrównieżtypo-
woświeckieformyupowszechnianiakulturydworskiejirycerskiej,którepowstały
wEuropieZachodniej,aznaneikultywowanebyłyrównieżwPolsce.Mamtuna
myśliturniejerycerskie,odbywającesięnadworachksiążęcychlubkrólewskich.
Turniejerycerskietonietylkorywalizacjarycerska,pokazysiły,sprytuinowocze-
snejtechnikiwalki,lecztakżemiejsceupowszechnianiaelementówkulturyżycia
codziennego,wzorówrozrywkiizabawy,jakrównieżupowszechnianiakulturyar-
tystycznejówczesnegookresu.Jeżeliprzyjąć,żeoweturniejewPolscebyłyorga-
nizowanenawzórturniejówEuropyZachodniej,totrzebapowiedzieć,żebyłyto
wielkiefestynykulturalne.MichelPastoureaupisze:
Turniejbowiemzawszeprzyciągałtłumy.Wwalkachuczestniczylitylkorycerze,leczwidzo-
wierekrutowalisięzewszystkichwarstwspołeczeństwa.Tenwielkifestynbyłzarazemjar-
markiemizapewniałbytrzeszomżonglerów,kucharzy,kupców,kuglarzy,żebrakówirzezi-
mieszków(1983,s.56).
Doinnychformupowszechnianiakulturynadużąskalę–szczególniewśrednio-
wiecznychmiastach–możnazaliczyćpubliczneegzekucje.Powszechniewiadomo,
żemiałyonenaceluprzedewszystkimbyćwymiaremkaryzapopełnioneczyny
naganne,awięcpełnićfunkcjekontrolneiwychowawcze,toznaczyodstraszaćod
popełnianiaprzestępstw,jednakżeopisykaźnistanowiąprzesłankędopostawienia
tezy,żebyłytojednocześnieformyupowszechnianiakultury–zdwóchpowodów.
Popierwsze,poprzezmasowewnichuczestnictwowszystkichwarstwspołecznych
konfrontowanotamwzorykulturyżyciacodziennegoiwzorykomunikacjikultu-
rowejmiędzyludźmi.Byćmożenaskutekzetknięciasięludzizróżnychwarstw
społecznychnastępowałatakżedyfuzjakulturowa–procesprzenikanianiektórych
wzorówkulturowychzjednejwarstwydodrugiej.Podrugie,samąegzekucjętrak-
towanojakowidowisko.HannaZaremskaopisuje:
–nacozwróciłauwagęKatarzynaOlbrychtwrecenzjitejksiążki–jakoelementytrwaniaprzezwieki
żywejkulturyreligijnej,przeżywanesąbowiemniejakobrzędykulturowe,alewłaśniejakoreligij-
nemisteria(np.KalwariaZebrzydowskazmisteriumMękiPańskiejczyZaśnięciemMatkiBożej).
Wmisteriachtychuczestniczą,zmotywowanipotrzebąpodtrzymywaniabliskiejimtradycjireligijnej,
mieszkańcyPodbeskidzia.
