Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Praktykiupowszechnianiakulturyfeudalnej
Trokrozlegasiępieśniami,którychechobiegnieażdostópkrólowejPolskiwCzęstochowie.
Chorągwieikrzyżeprowadząteogromnezbiorowiskanarodu(1880,s.202).
Tenżeautorpisze,żeodroku1717wPolscezaczynająsiękoronacjeświętych
obrazów.DatatajestdatąkoronacjiobrazuMatkiBoskiejwCzęstochowie.
RóżnemijęzykamisławionotutajnaodpustachMarię.Łatwosiędomyśleć,zjakąwy-
stawnością,wśródjakiegozgromadzenialuduodbyłasiękoronacjaczęstochowska,159-ta
wświecie,apierwszawPolsce.Obozowiskaogromnenacałejprzestrzeni,jakokozasięgło,
otoczyłyJasnąGóręioblegałyjądwa,trzytygodnie.Ziemiasiętrzęsłaodpieśni,niebo
płakaćmusiałozrozrzewnienia,odmodlitwpoczciwegoludu.(...)Trzechbiskupów(msze)
celebrowało.Wdawnymkościelejasnogórskimrozdano148300komunikantów,aileżich
wyszłonaplacach,naktórychludpodnamiotamiwystawiłsobiekościoły,ilenacmentarzu,
ilewkościelenowicjackim,możnaprzypuścić,żedrugietyle.Mszyodprawiono3252.Byłto
wcałemznaczeniuświetnyzjazdreligijny.BiskupwileńskiBrzostowskibyłwCzęstochowie
izarazpowróciwszynaLitwępomyślałopodobnejuroczystościwswojejdiecezji.Odbyła
sięrokpóźniej.(...)SześćkoronacjizaAugustaIIbyłydopieropoczątkiem.(...)zwyczajten
rozwinąłsięnapięknezanastępnegopanowania,zaowychbłogichczasówswobodyżołądka
igłowy.(...)Obrzędykoronacjisięmnożą.ProcessjewszędziewPolsce(s.206).
Bartoszewiczopisujeszczegółowoowekoronacyjneuroczystościipodkreśla,
jakieelementystalewnichsiępowtarzały:drukowanieichopisówipanegiryków,
wygłaszaniebardzodługichkazań,wybijanieokolicznościowychmedali,którelud
nazywałmentalikami,aszlachtakoronatkami:
któreniedosyć,żebyłypoświęconewRzymieiztegowzględuzasługiwałynacześćpoboż-
nych,aleOjciecświętyprzywiązywałdonichodpustnaostatniąchwilężycia.Dlategokoro-
natkiwszyscynosilinapiersiach,dlategoumieralizniemi,bralijezsobąpobożni;dlategote
mentalikisądzisiajtakierzadkie7(s.206).
7Sądzę,żewartowtymmiejscuprzytoczyćopisjednejzkoronacjiobrazuuDominikanówwe
Lwowie:„Miastotymczasemwznosiłobramytryumfalne,ratusziwieżecudownieprzyozdabiało;
wszędziewidaćbyłomalowidła,obiciapiramidyigodła.Każdąbramę,którychbyłoośm[osiem],
ktoinnywłasnymnakłademwystawił.CotrzeciakamienicabyłaNajświętszaPannawprzeźroczach.
Wizerunkiznakomitościpolskichwinnychmiejscachgęstoświeciły.Zaczęlisięnareszcieschodzić
ludzie.ZbierałysięwojskakoronnewBiałohoszczyiobozemrozłożyłysięnabłoniupodeLwowem;
wtemmiejscukiedyśodbywałysięsejmiki.Było12chorągwihusarskichi12pancernych,pułkdra-
gonówbuławywielkiejkoronnejipułkpiechoty,chorągwiejanczarskiebuławywielkiejkoronnej
izałogalwowska.Rozbitowpolunamioty,jedennaołtarz,druginakoronatora,którymoczywiście
mógłbyćtylkomiejscowypasterzMikołajWyżyckiarcybiskuplwowski,jednakżedlawyższejpowagi
miałnatoupoważnieniezRzymu,innenamiotyrozsypanenabłoniubyłydlapanów.Wszystkie
przybrałysięwperszczyznę,makatyikobierce.(...)Uroczystośćzaśsamawnastępującysięspo-
sóbodbywała.Przeordominikańskioddawałwmieściekoronyrzymskiewnukomzmarłegohetmana
Potockiego,(...)dzieciprzytrąbachikotłach,wśródnieustannegobiciazdział,otoczonegronem
senatorów,rycerstwaitłumamiludu,niosłytekoronydokościoładominikanek,wktórymczekał
arcybiskup,zlicznemduchowieństwemwobectakżekilkusenatorówduchownychtojestbiskupów,
rycerstwailudu.Dziecioddającarcybiskupowikoronyprzemawiałystosowniedoniego,arcybiskup
