Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.1
Rozdział1.Przepisyogólne
Wzakresieubezpieczeniaemerytalnegow1999r.dokonanofundamentalnejzmiany
koncepcjiochronysocjalnejwrazieosiągnięciawiekuemerytalnego,wdrażającsy-
stemtzw.trzechfilarówopartynapowszechnymiobowiązkowymsegmenciepub-
licznym/repartycyjnym(ZUS-Ifilar)i,wprzypadkuubezpieczonychurodzonych
po31.12.1968r.,prywatnym/kapitałowym(OFE-IIfilar)orazdodatkowym(dobro-
wolnym)segmencieprywatnym,czyliróżnychformachindywidualnegozabezpiecze-
niaemerytalnego(IIIfilar).WprzeciwieństwiedomodeluzaopatrzeniowegowPRL,
wktórymprawodoświadczeńprzysługiwałonztytułuzatrudnienia”,zdośćluźnym
jegopowiązaniemzopłacaniemskładek,wubezpieczeniuemerytalnymdlaosóburo-
dzonychpo31.12.1948r.ściślepowiązanowysokośćemeryturyzzewidencjonowaną
składkąnakontach,aod2011r.-takżesubkontach,ubezpieczonychwZUSoraz
ześrodkamizOFEpodlegającymiinwestycjomkapitałowym.Jakkolwiekwzajemność
(odpłatność)wstosunkuskładka-świadczeniejestpożądanącechąsystemówubez-
pieczeniowych,tojednakprzyjęteregulacjeprawnenadmierniezindywidualizowały
relację,uzależniającwymiarprzyszłegoświadczeniaodspełnieniatakichwarun-
kówfaktycznych(długiokresubezpieczeniaiosiąganiewysokichzarobków),które
bezpośredniozwiązanezwystępowaniemobiektywnych,najczęściejnegatywnych,
okolicznościnaturyosobistejczyspołeczno-gospodarczej(np.choroba,opiekanad
dzieckiemlubosobąniesamodzielną,niskiepłace,nśmieciowe”zatrudnienie,bezrobo-
cie).Przyczyniłosiętodoograniczeniawspólnotowego(solidarnościowego)charakteru
ubezpieczeniaemerytalnego,atymsamymwypaczeniasocjalnegoceluubezpieczeń
społecznych(zob.np.U.Kalina-Prasznic,Społeczne…,s.171-174).
Zczasemzaczętowprowadzaćkorektydofunkcjonującegosystemuemerytalnego.
Wszczególności,wzwiązkuznegatywnymiskutkami,jakiOFEwywołaływsferzefi-
nansówpublicznych,istotniezmodyfikowanokapitałowysegmentemerytalny,copo-
legałonajpierw(w2011r.)naobniżeniupoziomuskładkiemerytalnejprzekazywanej
dotychinstytucji(z7,3%do2,3-3,1%wlatach2011-2014),anastępnie(w2014r.)re-
zygnacjizarównozobowiązkuzawarciaumowyzOFE,jakizprzekazywaniaskładki,
ustalonejnapoziomie2,92%,doOFE(zob.K.Antonów,OFE-niepotrzebny…).Poza
tymzwiększyłsięirozszerzyłstandardochronysocjalnejwraziewykonywaniafunkcji
rodzicielskich,wychowawczychiopiekuńczych,czegoprzejawembyłopodwyższenie
podstawywymiaruskładkidlaosóbprzebywającychnaurlopachwychowawczychoraz
wprowadzenienowychtytułówubezpieczeniaemerytalnegoadresowanychdoosób
sprawującychosobistąopiekęnaddzieckiemwramachniepracowniczychformza-
trudnienia(2013r.)iosóbsprawującychopiekęnadosobąpobierającąświadczenie
wspierające,gdyniepodejmujązatrudnienialubinnejpracyzarobkowejzewzględu
naudzielanietakiegowsparcia(2024r.).Uelastycznionorównieżwarunkipodlegania
ubezpieczeniomspołecznymprzedsiębiorców,umożliwiającimustalaniepodstawy
wymiaruskładkiwedługregułpreferencyjnych.Wreszciepodjętopróbęwyelimino-
wania-niekorzystnegozpunktuwidzeniazarównojakościprzyszłejochronyubez-
60
KamilAntonów