Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Mechanizmyuzależnieńbehawioralnych–impulsywnośćczykompulsywność
43
zaobserwowaćmożnapewnetypowereakcje,takiejakosłabionehamowanie,sła-
beprzewidywanie,automatycznareakcjanabodziec,niewrażliwośćnaodrocze-
nienagrody,brakrefleksjipopodjęciudecyzji,nadmierneryzyko.Impulsywność
wiążesiętakżeznieumiejętnościąrozważnegoiwytrwałegodziałania(Robbins,
Curran,deWitt,2012;Cuzen,Stein,2014).Impulsywnymnazwiemyzatemta-
kiezachowanie,którejestrozhamowane,nieadekwatnedosytuacjiikontekstu
zprawdopodobieństwemwystąpienianegatywnychkonsekwencji.Impulsywne
zachowanieznaturyjestczęstoryzykowne,aleniemożnagoutożsamiaćztzw.
poszukiwaniemnowości.Hipotetycznieosobowościowaścieżkaimpulsywności
stanowiważnyelementpodatności,inicjowaniainawrotówwzaburzeniachobse-
syjno-kompulsywnych,jednaksamaimpulsywnośćniejestjednolitymkonstruk-
tem.Zróżnicowaniedotyczyimpulsywnościreakcji(jakwparadygmacieIść-Nie
Iść-Iść)iimpulsywnościwyboru(jakoczasowedyskredytowanienagrodyiod-
raczaniegratyfikacji)(Winstanley,Teobald,Dalley,Robbins,2004)orazncze-
kania”inzatrzymania”(czyproceshamowaniaodbywasięodpowiednioprzed
reakcjąinicjującązachowanieczypotejreakcji)(Dalley,Eweritt,Robins,2011).
Nadmiernaimpulsywnośćtowarzyszywieluzaburzeniomneuropsychiatrycz-
nym(rys.1.3);jestczęstokluczowymobjawemwADHD(attentiondefcithype-
ractivitydisorder-zespółnadpobudliwościzdeficytemuwagi),uzależnieniach
substancjalnych,zachowaniachantyspołecznychczyagresywnych(Dalleyiin.,
2011;Poprawa,2015).Corazwięcejbadańwskazuje,żemożebyćteżkluczowym
elementemuzależnieńbehawioralnych(por.Cuzen,Stein,2014).
RYSUNEK1.3.Impulsywnośćikompulsywnośćazaburzeniapsychiczne
Źródło:oprac.napodstawieRobbinsiin.,2012.
Kompulsywnośćnatomiastodnosisiędozachowań,któresąuporczywe,
powtarzającesięinieadekwatnedosytuacji.Cocharakterystyczne,zachowania
kompulsywneniesłużąjakiemuśkonkretnemucelowi.Ichzadaniemjestreduk-
cjanapięciawynikłegoznieprawidłowegoprzeżywaniaiwyrażaniaemocji.Za-
chowaniarealizowanewwielokrotnymcyklu(kompulsywne)przynosząulgę,
