Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ArturKotowski
Towłaśniestyleargumentacyjnefinalnejdecyzjistosowaniaprawamogąbyćpod-
stawąjakiejśtypologiiuzasadnienia,jednakwistocieniejesttojegorodzaj,alewłaśnie
przyjętystylargumentacyjny.Przesunięciekategorialnezargumentacjinauzasadnienie
poczyniłswegoczasuJ.Stelmach,którywyróżnił:empiryczne,dedukcyjne,praktycz-
ne,intuicyjneorazaksjologiczneuzasadnianiedecyzjiinterpretacyjnych
20
.Niebardzo
jednakwiadomo,czypodziałtendotyczyelementuuzasadnianiadecyzjiinterpretacyj-
nych(konstrukcjiprzesłankiwiększejsubsumcji)czyuzasadnianiadecyzjistosowania
prawa.Takrozumianeuzasadnienietojednakwłaśnieuzasadnianiebędącewistocie
synonimemargumentacji.
4.Uzasadnianieaargumentacja
Przyjąłem,żeargumentacjajestnazwąpodrzędnąwstosunkudouzasadniania.
Dlawieluczytelników,szczególniewobszarzenaukprawnych,możebyćtoodebrane
jakozaskoczenie,azestawianenazwytraktowanejakomającetożsamyzakresdenota-
cyjny(sąsynonimiczne).Niekoniecznie.
Przedewszystkimzwróćmyuwagęnaelementuzasadnienia,któryomówiłemprzy
okazjicharakterystykiskrytościargumentacjitzw.francuskiegostylusporządzaniauza-
sadnień.Totylkonazwa,którąmożemyprzyjąćdlatakichwypowiedzi,którezawierają
określonetwierdzenia,alewgłównejmierzeocharakterzepragmatycznym–czylisą
arbitralnymstwierdzeniem,żecośjestczymś,lubwdyskursieprawniczym,żeokre-
ślonejnazwie(lubwyrażeniu)przypisujesiętakie,anieinneznaczenie.Dostrzegamy
zatem,żeargumentacjęmożnainawetpowinnosięprzeciwstawićpojęciuuzasadnia-
nia,awszczególnościuzasadnienia.Przedewszystkimwdemokratycznympaństwie
prawnym.Dlaczego?Otóżzauważmy,żejeśliprzyjmiemy,żekażdesądyprawniczeza-
wierającetwierdzeniajeuzasadniającesąjużargumentacją,tostanowiskotowbardzo
łatwysposóbzdejmowałybyobowiązekznadawcykomunikatucodorzetelnościiroz-
budowaniaokreślonejwarstwyargumentacyjnejtakiejwypowiedzi.Dostrzegajątaką
koniecznośćprzedewszystkimsądynaczelne,aletakżedoktrynaprawa,wskazując,że
niekażdeuzasadnieniesporządzaneprzeznp.sądpowszechny,nawetzawierająceuza-
sadnianietwierdzeń,manależycieskonstruowanąargumentację.Innymisłowy,argu-
mentacjatopewienszczególny(kwalifikowany)typuzasadniania,którymoże,aniemusi,
znaleźćsięwkażdymuzasadnieniurozumianymjakodokumentwykazującysłuszność
określonejdecyzjistosowaniaprawa.
Mówiączatemoschematachargumentacyjnych,możnarozważyć,czynielepszym
określeniembyłobymówienieoschematachuzasadniania,alenieprzywiązujęsięspe-
cjalniedotegorodzajudystynkcji,gdyżnawetintuicyjniemówimyraczejoschematach
argumentacyjnych.Przypomnę,żezcałąmocąpodkreślam,iżwprzypadkudecyzji
stosowaniaprawa,którezawierająokreśloneuzasadnienie,budowanejestonozawsze
wedługjednejprocedurylogicznejwyznaczonejprzezsylogizmprawniczy.Jejróżnice
objawiająsięjedyniewzakresiegatunku,anietypusamegouzasadnienia.
20
Por.tamże,s.46.
54
