Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoretycznoprawnaanalizapojęciauzasadniania
Jakiezatemschematyargumentacjimoglibyśmywyszczególnić?Zjednejstrony
spieszęzwyjaśnieniem,żeichsformułowaniepowinno(zmetodologicznejpoprawno-
ści)byćpoprzedzonejakąśanaliząorzecznictwanareprezentatywnejpróbie.Jesttojed-
naktylkoprzykładowatypologia,którejużytecznośćłatwozweryfikować.Nietrudnosię
takżezorientować,żeanalizaorzecznictwarodzimejnaturyskutkowałabyfrakcyjnym
określeniemstyluargumentacyjnegojakodedukcyjnegolubsylogistycznego,gdyżwy-
nikatozpozytywistycznegooparcianaszegosystemuprawnegoiwyczuciaprzezczłon-
kóworganówstosowaniaprawacharakteruporządkuprawnego.
Zdrugiejstronywyjaśniam,żestylczyteżschematargumentacyjnyniezawszemoże
byćokreślanyheurystykąargumentacyjną,acoczasamimamiejscewliteraturze.Heu-
rystykatopewienświadomylubnieświadomy,aleniewątpliwiespójnyschematwdroże-
niaokreślonegopostępowania.Tymczasemstyleargumentacyjnesąstylamiwpraktyce
uzasadnianiaraczejnieświadomeiwynikowe.Przedewszystkimjednakcechujejesilny
eklektyzm,tzn.wistociełącząsięwpewnąwypadkowącałość.Rysowanatypologiajest
zatemprzykładowaichoćpolegaopierasię–codozasady–nakryteriumróżnozakreso-
wości,tojednakspieszęzwyjaśnieniem,żewpraktyceuzasadnianiesądówpolegana–
moimzdaniem–odwoływaniusiędotakichróżnychstylówargumentacyjnych.
Mającpowyższenauwadze,wyróżniłbymnastępującestyle:
1)sylogistyczny,dedukcyjny–odwołującysięprzedewszystkimdosylogizmulo-
gicznegoiopartynafrancuskiejszkoleegzegezy.Cechujegoraczejafilozoficzne
21
uprawianiejurysprudencjizograniczonąwarstwąargumentacyjną.Determinanty
argumentacyjneopartesąprzedewszystkimnatekstowopojmowanejnormatyw-
ności,zaśegzegetaobierazaceldotarciedonormyprawnejprawodawcy(zakodo-
wanejwtekścieprawnym).Tenstylargumentacyjnycechujeprzedewszystkim
używanielingwistycznejkoncepcjinormyprawnejpojmowanejjakoznaczenie
przepisuprawalubzrównaniepojęćnormyiprzepisówprawa.Bardzorzadkona-
stępujepodziałpoziomujęzykanapoziomprzepisówimetajęzyknormprawnych.
Wkategoriiteoriiwykładniwykorzystujesięprzedewszystkimstatycznepodej-
ściedointerpretacji,synchronicznepostrzeganiejęzyka(jakoobiektustatycznego
wczasie,poszukiwanieznaczeniawsytuacjikodowanianormy)orazoparciesięna
klaryfikacyjnejteoriiwykładniprawa.Tentypmożebyćrównieżzwiązanyzsil-
nymformalizmemwstosowaniuprawaorazwykorzystaniemkodowegomodelu
komunikacji.Właściwyzdajesięprzedewszystkimdlagałęziprawapublicznego,
przedewszystkimdlaprawakarnegojakotzw.prawagranic;
2)argumentacyjny,jednakwdwóchodmianach–argumentacjizewnętrznejorazwe-
wnętrznej:
a)odmianawewnętrznajestaplikacjąwyróżnianegoczasemwliteraturzetzw.in-
trasubiektywnegodyskursuargumentacyjnegoegzegety,wktórymukazujeon
możliwewariantyinterpretacyjne.Przedewszystkimjednakstanowionoot-
wartościitransparentnościrozumowaniasądowegoorganustosowaniaprawa,
którydostrzegaaksjologicznyisilnieocennycharakterwspółczesnegoprawa
nazasadziesłuszności,mniejzaśprawdy.Tenwłaśniestylargumentacyjnyjest
tym,copostulujesięwliteraturzewzakresieukazaniadylematówinterpretato-
21
Czylinikłaskłonnośćdoodwołańmetafizycznychiaksjologicznych.
55
