Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kantowskiprojektfilozofii
25
waćnadrodzesyntetycznej.Tylkowtedy,kiedyanalizadopomo-
żenam[wosiągnięciu]wyraźnieidokładnierozumianychpojęć,
syntezamożepodporządkować,takjaktojestwmatematyce,wy-
nikizłożonenajprostszymwynikompoznawczym”33.Napytanie
opewnośćprawdmetafizykiszczegółowej(adokładnieteologii
naturalnejifilozofiimoralnej)odpowiadanatomiast,iżpewność
filozoficznaposiadazupełnieinnycharakterniżpewnośćmate-
matyczna,zewzględunaodmiennośćjejprzedmiotuimetody.
Większośćbłędówwfilozofiibierzesięstąd,że„podejmujemy
sięwydawaćsądy,choćniewiemyjeszczewszystkiego,cojest
dotegowymagane”34.Abywięcichunikać,należywystrzegać
sięprzedwczesnegotworzeniadefinicji,którepotemtraktujesię
jakopodstawydodalszegownioskowania.Zagadnieniepewno-
ścipodstawmetafizykiodsyławięcznowudopytaniaowłaściwą
metodę.PracaKantazajęładrugiemiejscewkonkursie.Pierw-
sząnagrodęakademicyprzyznaliMendelssohnowizarozprawę
zatytułowanąAbhandlungüberdieEvidenzinmetaphysischen
Wissenschaften35(Rozprawaooczywistościwnaukachmetafi-
zycznych).
KantstartujedokonkursuKrólewskiejAkademiiBerlińskiej
porazdrugiwroku1791,odpowiadającnapytanie:Jakierze-
czywistepostępyuczyniłametafizykawNiemczechodczasów
LeibnizaiWolffa?36.TymrazemKantzajmujeswojąrozprawą
pierwszemiejsce.Pracatajestszczególnieważnawkontekś-
ciepytaniaocelKantowskiejfilozofii,ponieważpochodziona
zokresu,wktórymKantfilozofujejużwodniesieniudoKrytyki
czystegorozumu,któraprezentujeswoistyfilozoficzny„przewrót
kopernikański”,jakiegodokonałKant.Okazujesięwięc,żeKan-
towski„przewrót”,abstrahującjużteraznawetodkwestii,czy
33Tamże,s.71.
34Tamże,s.73.
35Zob.R.Kuliniak:Spór...,s.65–101.
36I.Kant:WelchessinddiewirklichenForschritte,diedieMeta-
physikseitLeibnizensundWolff’sZeiteninDeutschlandgemachthat?,
w:tenże:Werkausgabe.Hrsg.VonW.Weischedel.FrankfurtamMain
1991,6Bd.,s.586–676.Wpolskimtłumaczeniuteksttenukazałsięjako:
I.Kant:Opostępachmetafizyki.Tłum.A.Banaszkiewicz,Gdańsk2007.
