Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
demonstracjekomunistówwPradzeiwinnychmiastach,organizowanejakoprotest
przeciwkopróbieprawicowegoprzewrotu.Abypoprzećkomunistycznegopremiera
Gottwalda,doPragiprzybył19lutegoW.Zorin,wiceministersprawzagranicznych
ZSRR.25lutego1948r.prezydentBenešzatwierdziłskładnowegorządu
zaproponowanyprzezGottwalda,wktórymkomuniściposiadali14tek,awszystkie
pozostałepartie12.Proporcjeteuległyjeszczedalszejzmianie,gdyżbezpartyjny
ministerobrony,LudwíkSvoboda,wstąpiłdoKPCz,natomiastministerspraw
zagranicznychJanMasarykpopełniłsamobójstwo,ajegomiejscezająłkomunista
Clementis.Demokratycznaopozycjaniebyławstanieprzeciwstawićsiękomunizacji
Czechosłowacji,gdyżdecyzjewtejsprawiepodejmowanebyłyniewPradze,lecz
wMoskwie.PrezydentowiBenešowi,któryodmówiłpodpisaniauchwalonej9maja
1948r.niedemokratycznejkonstytucji,pozostałotylkoodejściezestanowiska,coteż
uczynił6czerwca1948r.
Zmiany,dojakichdoszłowCzechosłowacji,zakończyłyproceslikwidacji
ugrupowańdemokratycznychwpodporządkowanychZSRRkrajachEuropyŚrodkowej.
ByłtodlaZachodukolejnysygnał,żeokresposzanowaniawtychkrajach
demokratycznychregułrządzeniadefinitywnienależydoprzeszłości.Jaknapisał
NormanDavies,„porazdrugiwciągudziesięciulatnajbardziejobiecująca
zdemokracjiwschodnioeuropejskichzostałaobalona,awjejobronieniepadłanijeden
strzał.OpiniaZachoduprzeraziłasię”[29].Przerażeniewynikałoprzedewszystkim
ztego,żekomuniścidokonaliprzewrotuwkraju,wktórymniestacjonowałaArmia
Czerwona,czyliuczynilitowłasnymisiłami.Obawianosię,żedopodobnych
przewrotówmożedojśćweFrancjiiWłoszech,gdzieistniałysilnepartie
komunistyczne[30].
Należydodać,żenaspotkaniuprzedstawicielidziewięciupartiikomunistycznych
wSzklarskiejPorębie,delegacijugosłowiańscyzarzucilipartiomkomunistycznym
FrancjiiWłochzaprzepaszczenieszansynaobjęciewładzywmiesiącachpowojennych
„izagubieniewkoalicjachlat1945–1947zasadniczychrewolucyjnychcelów
działania”[31].Niedziwiwtymwszystkimtakbardzoradykalizmpoglądów
jugosłowiańskichkomunistów,którymógłbyćzawoalowanąkrytykąpolitykiStalina
wstosunkudoZachoduzlat1944/1945,coichprzekonanie,żeistniałyobiektywne
warunki,abykomuniściweFrancjiiWłoszechprzejęliwładzę.Mogłatobyćrównież
zapowiedźkonfliktuStalin-Tito,doktóregodoszłownastępnymroku[32].
Jedynympaństwemkomunistycznym,któreodmówiłopodporządkowaniasię
dyktatowiZwiązkuRadzieckiego,byłaJugosławia.SpórmiędzyMoskwąiBelgradem
niedotyczyłjednakutrzymanialubodrzuceniademokratycznychzasadrządzenia
Jugosławią.Wporównaniuzinnymipaństwami,którepowojnieznalazłysięworbicie
wpływówZwiązkuRadzieckiego,sytuacjawJugosławiipodczaswojny
charakteryzowałasięwyjątkowąsiłąkomunistycznegoruchuoporuistosunkowo
wczesnympowstaniemkomunistycznegoośrodkawładzy.Jugosłowiańscykomuniści
demonstrowalipodczaswojnyswojeideologicznezwiązkizZSRR.Ichniezadowolenie
budziłytylkonikłerozmiaryradzieckichdostawwojskowychisłabośćwsparcia
dyplomatycznegodlaichwalki,cowiązałosięzżądaniemStalina,abyTitonie
wykluczałtymczasowegoporozumieniazrządemkrólaPiotraII.Współpracazsiłami
