Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nacjonalistyczneinspiracje
31
UpokorzeniaodczuwaneprzezmieszkańcówChin,związanezupadkiempo-
tężnejcywilizacjiirozkłademinstytucjipaństwowych,czyteżfrustracjawywoła-
nanaruszeniemprzezobcychtradycyjnychstrukturreligijnychwIndonezjiczyna
Malajachstawałysięźródłemnieustannychantykolonialnychresentymentówmiesz-
kańcówtychkrajów.PowstawanienarodówwAzjiWschodniejwlicznychprzypad-
kachstanowiłozatemanty-lubpostkolonialnąreakcjęnafaktprzemocypolitycznej,
religijnejikulturowejzestronyeuropejskichmetropolii.Częściowodokrystalizo-
waniasięświadomościnarodowejprzyczyniałysięteżpróbypolitycznejdomina-
cjiperyferyjnychobszarówkontynentuzestronyazjatyckichmetropolii(Japonia,
Tajlandia)69.Antykolonialnynacjonalizmsłużyłniewątpliwiespołecznejmobilizacji
wMalezji,IndonezjiczyBirmiewlatach40.i50.XXwieku,wspierającwysiłkielit
wdrodzekuniepodległości.Jegozdolnościmobilizacyjneutrzymywałysięjednak
ipóźniej-wlatach60.i70.-ztrwającymwtlekonfliktemindochińskimizim-
nąwojną.Wykorzystanieantykolonialnychresentymentównietylkopozwalałona
wzmocnienielegitymizacjimiejscowychwładzipodejmowanieskutecznychprób
budowynwspólnotywyobrażonej”wokółstrukturpaństwowych,aletakżeumoż-
liwiałoprzeciwstawianiesięlokalnymnacjonalizmomiseparatyzmometnicznym
wAcehu,wPattaniczynaMolukach.Badaczezwracająuwagę,żewostatnichla-
tachsiłaoddziaływaniaantykolonialnegonacjonalizmuwregioniewyraźniesłabnie.
Wynikatonietylkoztego,żedoświadczeniakolonialnestanowiądlawspółczes-
nychmieszkańcówAzjicorazbardziejodległąprzeszłość,aletakżejestrezultatem
procesówglobalizacyjnych,azwłaszczawiększejmobilnościprzestrzennejludności
ipostępującejtransgresjikulturowej70.
CzyjednaknapewnonarodyAzjiPołudniowo-Wschodniejstanowiąwyłącznie
konstrukcjębędącądziełemrodzimychruchównacjonalistycznych?ParthaChatter-
jeezadajeprzewrotnepytanienawiązującedoklasycznejpracyAndersona-przez
kogowyobrażonąwspólnotąsąnarodywtejczęściświata?Chatterjeezwracauwagę,
żeklasycznekoncepcjenacjonalizmuwychodzązbłędnegozałożenia,iżprocesyza-
chodzącewEuropiemożnawpewnymprzybliżeniuodtworzyćwinnychobszarach
świata71.PogłębszymzastanowieniudotegobłęduprzyznajesięteżsamAndersoni
WpierwotnejedycjiImaginedCommunitiesnapisałem,żebudowęnaroduwnowychpań-
stwachmożnawidzieć[...]jakosystematyczny,anawetmachiawelistycznyprocesinstalowa-
nianacjonalistycznejideologiipoprzezsystemmassmediów,powszechnegoszkolnictwaczy
regulacjeadministracyjne.Niewziąłempoduwagętego,żeoficjalnynacjonalizmwnowych
69Czegonajbardziejdobitnym(choćniejedynym)przykłademjestpolitykaCesarstwaJaponii,
uprawianawlatach30.i40.XXwieku.
70BidyutChakrabarty,RadicalisminModernIndianSocialandPoliticalThought.NationalistCre-
ativityintheColonialEra,[wi]ThomasPantham,RajMehtaVrajendra,PoliticalIdeasinModernIn-
dia:ThematicExplorations(tomX,TowardsIndependence),SagePublications,ThousandsOaks2006,
ss.3-26.
71ParthaChatterjee,NationalistThoughtandtheColonialWorld:aDerivativeDiscourse,Uni-
versityofMinnesotaPress,Minneapolis2001,s.17;AndrewParker,BenedictAnderson’sDerivative
Discourse,[wi]JonathanD.Culler,CheahPheng(red.),GroundsofComparison:AroundtheWorkof
BenedictAnderson,Routledge,London2003,ss.53-75.
