Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Wielokulturowość,separatyzmibudowapaństwanarodowegowTajlandii
etnicznego(minzuzhuyi)78.WAzjiPołudniowo-Wschodniejpodobnerozróżnienie
dotyczyłoWietnamu.Przejęteodpółnocnegosąsiadawzorcebiurokratycznebyły
następnierozwijanewceluprzeciwstawieniasięekspansjiChin.Wśladzawiet-
namskimipodbojamiwregioniepostępowałyrzeszeurzędników.Napodbitychob-
szarachtworzonowłasnyaparatadministracyjnyipodatkowy.Przenoszonowłasne
instytucjereligijneiedukacyjne.Wtensposóbwieluwystawionychnaichdziałanie
etnicznychChamów,KhmerówczyTajówstałosięWietnamczykami.Wietnamsta-
nowiłjednakwyjątekwregionie79.
OileAzjaPółnocno-Wschodniastanowiłajednoekstremumwbudowiesilnych
strukturpaństwowychiichzaangażowaniuwprocesynarodowotwórcze,otyleprzez
długiczaswiększośćkrajówAzjiPołudniowo-Wschodniejbyłabliskaprzeciwstaw-
nemukrańcowi.Jejgórzysteterenyiwyspyporośniętedżungląnigdyniesprzyjały
rozwojowiscentralizowanychstrukturwładzy.Dodatkowoosadnictwokoncentro-
wałosięwdolinachodizolowanychodsiebieprzezpasmagórskie.Wielegrup,ta-
kichjakMinangkabaunaSumatrze,VisayannaFilipinachczySzanowiewBirmie,
dodziśutrzymujestrukturęplemienną.AlenawetprzedkolonialnepaństwanaJawie,
czynaMalajach,anawetwKambodżyczyTajlandiiwydawałysięmieć,używając
słówCliffordaGeertza,nalternatywnąwizjętego,cooznaczapolityka”80.Jeszczena
początkuwXIXwiekuczęśćstrukturpaństwowychwregionieopierałosięnamniej
lubbardziejluźnozsobąpowiązanych,niewielkichksięstwachisułtanatachobejmu-
jącychswąkontroląnajwyżejkilkanaściesąsiednichwsi81.JakzauważaLiberman,
oilewXIX-wiecznejhistoriiAzjiPołudniowo-Wschodniejmożnaznaleźćtrzysu-
werennepaństwa(Birmę,SyjamiWietnam),otylewpołowieXIVstuleciabyłoich
tamaż2382.Przezwiększączęśćhistorii,mimopostępującejcentralizacji,instytucje
polityczneregionupozostawałyjednaknazbytsłabe,abystanowićwXIXwieku
oparciedlapowstającychnarodów.Pozatymitu,żebyznówposłużyćsięsłowami
Geertzainto,cowydawałosiębardzoscentralizowanepodwzględemreprezentacji,
byłonieprawdopodobnierozproszoneinstytucjonalnie”83.
BirmaiSyjamstosunkowowcześniepodjęłypróbypromowaniajęzykadominu-
jącejgrupyetnicznejprzezwprowadzeniepowszechnegosystemuszkolnegoibudo-
węjednorodnejprzestrzenireligijnej.Obydwapaństwastarałysiętymsamymumoc-
nićidentyfikacjępoddanychzrodzinąpanującą.Jednakskutecznośćtychdziałańze
względunafatalnewarunkikomunikacyjnebyłabardzoograniczona.Dlategojesz-
czewXIXwiekupaństwamusiałysięuciekaćdozapożyczaniakoncepcjilegitymi-
78PeterHarris,ChineseNationalism:theStateoftheNation,nTheChineseJournal”,38/1997,s.125.
79DavidChandler,AHistoryofCambodia,WestviewPress,Boulder2007,s.124.
80CliffordGeertz,Negara:theTheatreStateinNineteenth-centuryBali,PrincetonUniversityPress,
Princeton1980,s.135.
81SophiaRaffles,MemoiroftheLifeandPublicServicesofSirThomasStamfordRaffles,James
Duncan,London1835,s.142;GeoffreyWade,TheMingShi-luasaSourceforaSoutheastAsianHisto-
ry:FourteenthtoSeventeenthCenturies,HongkongUniversity,mimeo,Hongkong1994,s.61.
82VictorLieberman,StrangeParallels:SoutheastAsiainGlobalContext,c.800-1830,t.I,Camb-
ridgeUniversityPress,Cambridge2003,s.41.
83CliffordGeertz,Negara...,s.132.
