Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
lllolPrzebiegcyklireplikacyjnychwirusów
wirusy,np.wirusybrodawczakaludzkiego,mogąsię
dostaćdojądrakomórkowegotylkowczasiemito-
zy,kiedytootoczkajądrowaulegafragmentaryzacji.
Takiewirusyniemogąreplikowaćsięwkomórkach,
któresięniedzielą.
Pozłożeniunowychwirionówpotomnychnastę-
pujeichuwalnianiezkomórki.Wirusybezotoczko-
wezwykleuwalniająsiępośmiercikomórkiijejroz-
padzie,nadrodzelizy,natomiastwirusyosłonięte
otoczkąpączkujązkomórki.Otoczkalipidowawirusa
jestpozyskiwanazbłonykomórkigospodarza.
PęcherzykiwewnątrzbłonoweILVmogąbyćnie
tylkowykorzystywaneprzezwirusyjakobezpiecz-
nyśrodektransportuichnukleokapsydówdoodpo-
wiednichmiejscwkomórce,alerównieżbraćudział
wuwalnianiuwirusówzkomórkinadrodzepączko-
wania.Wprocesieuwalnianiawirionówpotomnych
nadrodzepączkowaniaważnąrolęodgrywająbiałka
wchodzącewskładkompleksówESCRTidomeny
późnebiałekwirusowych.DomenypóźneL(ang.late
domain),występująwbiałkachstrukturalnychwielu
wirusów,m.in.:wpoliproteinieGagretrowirusów,
białkachmacierzyrabdowirusów,filowirusów,orto-
myksowirusów,atakżewbiałkachniestrukturalnych
(NS3)wirusówBV(ang.Bluetonguevirus).Mutacje
wnichblokująuwalnianiewirionówpotomnychzko-
mórkinapóźnymetapiecyklureplikacyjnegowirusa
(stądnazwadomenypóźne).Cechącharakterystyczną
tychdomensązachowawczemotywyaminokwaso-
we:Pro-(Thr/Ser)-Ala-Pro(PTAP),Pro-Pro-Xaa-Tyr
(PPXY),gdzieXaajestzwykleproliną,Tyr-Xaa-
-Xaa-Leu(YXXL),Leu-Xaa-Xaa-Leu-Phe(LXXLF),
oddziałującychzbiałkamikomórkowymi.
Jednymznajlepiejpoznanychskładnikówkom-
pleksuESCRTjestbiałkoTSG101,którewchodzi
wskładESCRTI,wpływanamorfologięwczesnych
endosomów.Jegobrakpowodujezakłóceniewformo-
waniuciałwielopęcherzykowychiwewnątrzkomór-
kowymtransporcie.TSG101mazdolnośćwiązania
sięzmotywamiPro(Ser/Thr)Ala-Pro(PTAP)imoże
braćudziałwuwalnianiuzkomórkinadrodzepączko-
wania,takichwirusówjakm.in.:wirus1Ebola,wirus
mięsakaRousa(RSV
,ang.Roussarcomavirus),wirus
chorobyniebieskiegojęzyka(BV,ang.Bluetonge
virus),ludzkiwirusniedoboruodporności(HIV-1,
ang.Humanimmunodeficiencyvirus1).Jesttokolej-
nyprzykład,pokazującywjakisposóbwirusypotrafią
wykorzystaćistniejącemechanizmykomórkowe,
m.in.tworzenieciałwielopęcherzykowychidojrze-
wanieendosomówwswoimcyklureplikacyjnym.
Tworzeniesięirozprzestrzenianienowychzakaź-
nychcząstekwirusowychwymagaprzejęciakontroli
25
nadmaszyneriąkomórkigospodarza.Najnowsze
badaniawykazały,żewirusywprocesieskładania
wirionówpotomnychkorzystająrównieżzinnych
kompleksówodpowiedzialnychzasortowaniebiałek
wkomórce,m.in.zRetromeru.Przykładem,m.in.może
byćwirusHIV
,któregoglikoproteinaotoczkiwirusa
EnvbezpośredniooddziałujezkompleksemRetromer,
cowpływanaprawidłoweskładaniewirionówpotom-
nychwbłoniekomórkowej.
Wartozauważyć,żewirusysączęstowykorzysty-
wanejakomodeldobadaniaróżnychszlakówtrans-
portuendocytarnego.Badaniamechanizmówwnika-
niawirusówdokomórkipozwoliłonalepszepoznanie
izrozumieniemaszyneriiendocytarnejkomórki.Przy
-
kłademjesttuwiruszapaleniawątrobytypuC(HCV).
Doniedawanauważano,żecząstkipotomneHCVsą
uwalnianezkomórkiprzezkanonicznądrogęwydziel-
niczą:zretikulumendoplazmatycznego(ER),przez
aparatGolgiegodobłonyplazmatycznej.Najnowsze
badaniawykazałyjednak,żewirusHCVmożeuwal-
niaćsięzkomórkiwykorzystująctransportzERdo
endosomu,autofagięsekrecyjną,atakżesłaboopisane
mechanizmyniekonwencjonalnegowydzielaniabia-
łek,któredziękidalszymbadaniomnadwirusemHCV
mogązostaćlepiejwyjaśnione.
1.10.PRZEBIEGCYKLIREPLIKACYJNYCH
WIRUSÓW
AnnaGoździcka-Józefiak,JakubBarylski
Przebiegcyklureplikacyjnegowirusówjestuzależ-
nionynietylkoodnrozpoznania”przezwirusaiwnik-
nięciadoodpowiedniejkomórki,alerównieżod
czynnikówkomórkowych(enzymów,czynników
transkrypcyjnych)niezbędnychdoregulacjiekspresji
wirusowychgenów.Komórki,wktórychwirusowe
genyulegająprawidłowejekspresjiimożliwejest
przeprowadzeniewszystkichetapówcyklużyciowe-
gowirusów,kończącegosięwytworzeniemcząstek
potomnych,nazywamykomórkamipermisywnymi,
acyklreplikacyjny-cyklemproduktywnym.Liczba
komórekpermisywnychdlaniektórychwirusówjest
bardzoograniczona,np.replikacjawirusazapalenia
wątrobytypuBjestograniczonadohepatocytów.
Zkolei,niektórewirusymogąsięwpełnireplikować
zarównowkomórkachroślinnych,jakiowadzich,
np.wirusowadziFHV(ang.Flockhousevirus)wy-
izolowanyzchrząszczaCostelytrazealandicamoże
replikowaćsięwkomórkachlicznejgrupyroślin.Roz-
poczęciecyklureplikacyjnegoniektórychwirusów
