Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
interpretują,niejakotworząnowąrzeczywistość,wychowujączłowiekazgodniezwizją,
którąkreujeaktywpolitycznykraju.Wtreścisłówzatemzawartesąświadomiewprowa-
dzaneaspektyaksjologiczno-ideologiczne.
Naprzykładzieopracowaniatrzechleksemówwkilkudefinicyjnychsłownikachję-
zykarosyjskiego(wydanychwodstępieokołodwudziestulat)pokażę,jakczasimiejsce
tworzeniadzieładeterminujejegocharakter.Materiałanalitycznystanowiąjednostki
leksykalne–wtakiczyinnysposóbobciążonekonotacyjnie–wyekscerpowanezczterech
słowników(wtymdwóchwydańjednegoznich).Wybrałamleksemy,któremożna
odnieśćdogrupytematycznejsferapolityczno-społeczna:
АнтисемитизмCпреследованиеевреев,враждебноеотношениекевреям,воз-
буждаемоеэксплоататорскимиклассамисцельюотвлечьэксплуатируемыеклассыотборь-
быпротивихугнетателей;юдофобство(SU)1;антисемитизмCискусственносоздаваемая
национальнаяненавистькевреям,разжигаемаяреакционерамивклассовыхиполитических
целях’(MAS1);антисемитизмCоднаизформнациональнойнетерпимости,выражающаяся
вовраждебномотношениикевреям,искусственносоздаваемомреакционерамивклассовых
интересахбуржуазии’(MAS2);антисемитизмCоднаизформнациональнойирелигиозной
нетерпимости,выражающаясявовраждебномотношениикевреям’(SK).
Jakłatwozauważyć,przytoczonedefinicjemającharakterwyraźnieideologiczny,
przyczymrealneznaczeniewyrazuCwrogistosunekdoŻydów’wzbogaconejestodo-
datkowenaddatkisemantyczne(konotacje),różniesformułowanewposzczególnych
słownikach.TakwięcwSUwymienionesątakiekomponentytreści,jakCprześladowanie’,
Cwzniecanieprzezklasyeksploatatorów’,Coderwaniewykorzystywanychklasodwalki
przeciwichciemiężycielom’.WMAS1jesttoCsztucznietworzonanienawiść’,Cwzniecana
przezsiłyreakcyjne’,Cwcelachwalkiklasowej’,Cwcelachpolitycznych’.WMAS2słowo
maniecołagodniejsząwymowę,różnicująceskładnikiznaczeniowetoCnietolerancja’
iCwinteresieburżuazji’.SKzawieradodatkowątreśćCnietolerancjareligijna’.Pierwsze
trzyokreśleniamajązdecydowanienegatywnezabarwienieemocjonalne,odzwierciedlają
wrogienastawieniedoŻydówprzypisywanespołecznościomzachodnim,nburżuazyjnym”
orazwyrażoneniewprostodmiennenastawieniespołecznościradzieckiej.Potwierdzatę
ocenęwymownailustracjakontekstowawSU:СССР–единственнаястранавмире,где
1Wnawiasiepodajęumowneskrótynazwsłowników,ichrozwiązanieumieszczamnakońcu
artykułu.
42
