Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Okoliczności
RozdziałII
Okoliczności
1.Miejscefenomenuśmierciwkulturze
n[ś]kulturajestprzedewszystkimterenemświadomościzażartejwalki,toczonejprzez
człowiekaprzeciwkoumieraniu:kulturajestaktemnieśmiertelności.Doskonałacywilizacja,
arcydziełosztuki,zewwolnościigestmiłości,wszystkiezadająkłamśmierciiodpoczątku
światasąoznakątego,żeśmierćniepotrafiuporaćsięzczłowiekiem”
Ch.ChabanisRozmowazczytelnikiem(1987,s.21,za:Ziemiński2010,s.13)
1.1.Śmierćjakowyzwaniedlakultury
Tanatologiazajmujesięm.in.znaczeniemśmiercidlajednostki,społeczności
czydanejkultury.
Śmierćjakofenomenodzawszeizapewnenazawszejestwyzwaniemdla
kultury.Możedlatego,żestanowi-obokseksu-głównysposób,wjakinatura
zagrażakulturze(naturethreatensculture),jaklapidarnieuzasadniatoTony
Walter(1991,s.296).Musiwięcbyćprzezkulturęszczególnieoswajana(be
tamed).Tooswajanieoznaczaukryciefenomenuśmierciwsiecinmasek,wy-
krętówitabu”(Vovelle2010,s.34),którewymagająrozszyfrowania.
Miejscefenomenuśmierciwludzkiejświadomościikulturzejestzmien-
ne.Whistoriisposobujejpojmowaniaireagowaniananią(por.Ariès1994;
Vovelle2004;Walter2015,s.23-36)tanatolodzydostrzegająkilkaetapówcha-
rakteryzującychsięzmianąpostawytanatycznej:
[ś]postawawobecśmiercimożesięwydawaćniemalniezmiennawbardzo
długichokresach.Jawisięjakoponadczasowa.Ajednakniekiedynastępują
zmiany,najczęściejpowolne,aczasemniezauważalne;dziś[pisanew1977r.
przezArièsa-przyp.A.J.]przebiegającorazszybciejilepiejjesobieuświa-
damiamy.Wprzypadkuhistorykatrudnośćpoleganatym,byzdawałsobie
sprawęzezmian,azarazemniewyolbrzymiałichiniezapominałoogromnej
sileinercji,któraznacznieograniczarzeczywistywpływinnowacji(Ariès2007,
s.23).
43
