Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.2.StrukturyII-rzędowe(konformacje)
Rys.3.;.Enancjomeryskręcającepłaszczyznępolaryzacjiw:a)prawo(+),b)lewo(-)
23
Mieszaninęrównomolowądwóchenancjomerówlewo-(-)iprawoskrętnych(+),któ-
raniewykazujeczynnościoptycznejnazywasięmieszaninąracemiczną,oznaczaną
symbolem(±).
Kierunekskręcaniapłaszczyznypolaryzacjiświatłaspolaryzowanegowlewo(-)lub
prawo(+)zależyod:
–budowystereochemicznejenancjomeru,
–długościfaliświatłaspolaryzowanego,
–temperaturypomiaru,
–rodzajuużytegorozpuszczalnika,
–stężeniaenancjomeruwrozpuszczalniku.
Wzależnościodsposoburozmieszczeniapodstawnikówwprzestrzeniwodniesieniu
dopunktu,osi,płaszczyznylubhelisyuzyskujesięchiralnośćtypu:
–centrycznego,wcząsteczkachzawierającychasymetryczneatomywęgla,krzemu,
podstawioneczteremaróżnymiatomamilubgrupami,
–osiowego,spotykanąwniektórychmonomerachnienasyconych:allenachicyklicznych,
–planarnego,gdziepłaszczyznęmolekularnąstanowiwiązaniepodwójne,
–helisowego,występującąwbiopolimerach,białkach.
Prochiralnośćjesttowłaściwośćgeometrycznaachiralnegozwiązku,którymoże
staćsięchiralnywnastępstwieprocesówdesymetryzacji.
Achiralnyzwiązeklubjegoczęśćjestnazywanyprochiralnym,jeżelimożestaćsię
chiralnymwwynikuzastąpieniaatomulubachiralnejgrupyinnymatomemczygrupą.
Polimeryoptycznieczynne,polimeryenancjomeryczne,sąmakrocząsteczkami
[3.11,3.12]:
–zawierającymiwłańcuchupowtarzalnecentrachiralności,
–przyjmującymiasymetrycznąkonformacjeheliakalną.
PolimeryenancjometryczneizotaktycznemogątworzyćII-iIII-rzędowestrukturychiralne
(rys.3.9)[3.7].Charakteryzująsięonewysokimstopniemuporządkowaniamorfologicznego
ifazowego,pozwalającegonapełnienieściśleokreślonychfunkcji,np.wprzyrodziebiałka.
Polimeryenancjomerycznemożnaotrzymaćzapomocąpolimeryzacji:
–enancjomerycznieczystychmonomerówchiralnych,
–racemicznegomonomeruirozdziałumakrocząsteczek(–)od(+),
–asymetrycznejprzyużyciudosyntezymonomerówachiralnychiprzekształceniuachi-
ralnegopolimeruwchiralnyzapomocąchiralnychkatalizatorów.
Zjawiskochiralnościodgrywabardzoważnąrolęwprocesachbiochemicznych,np.
molekularnychoddziaływaniachimechanizmachprocesówkomórkowych(metabolicz-
