Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
CZĘŚĆI
Okrespiąty:po13grudnia1981rokudoczerwca1989.Wprowadzeniestanuwo-
jennegowywołujenowąfalęemigracjipolitycznejzwiązanejz„Solidarnością”.Jej
członkowietworząnowe(iliczne)ośrodkiżycialiterackiegonaZachodzie.Koniectego
okresuprzynosiwyzwoleniesięzsystemutotalitarnegowPolsce,budowaniedemokra-
cjiparlamentarnej,zniesieniecenzury,odzyskanieniepodległościpolskiegopaństwa.
Wygasająwięcźródła,przyczynytworzeniasięidziałaniaośrodkówemigracyjnegoży-
cialiterackiego.Czywięckoniecokresupiątegojestrównocześniekońcememigracji?
Coporoku1989?
Aotobliższacharakterystykakażdegozwymienionychokresów.
I.Latawojny
Wmomenciewybuchudrugiejwojnyświatowejniektórzypisarzeznajdowalisięza
granicąijużdokrajuniewrócili:AndrzejBobkowski,WitoldGombrowicz,Aleksan-
derJanta,JanLechoń,JózefWittlin–bywymienićnazwiskanajwybitniejsze.Wielu
uchodziłoprzedniemieckimiradzieckimagresoremwewrześniu1939rokudoRumu-
nii,naWęgry,astamtądprzedostawałosiędoFrancji,gdzienatychmiastprzystępowało
doorganizowaniażyciakulturalnego,wydawaniaperiodykówspołeczno-kulturalnych
iliterackich,powoływaniaośrodkównaukowych.
Takuszlizzajmowanejprzezokupantaojczyzny:StanisławBaliński,MarianHe-
mar,MariaJasnorzewska-Pawlikowska,AntoniSłonimski,JulianTuwim,Kazimierz
Wierzyński,bywspomniećtylkobardziejznanych.Tam,gdziesięznaleźli,najpierw
wParyżu,poupadkuFrancjiwLondynie,NowymJorkuiRiodeJaneiro–tworzyli
tkankępolskiegożycialiterackiegoorazkontynuowaliwłasnątwórczość.Najważniej-
szeemigracyjneośrodki(pokrótkotrwałymichistnieniuwParyżu)powstaływLon-
dynieiwNowymJorku.Wpierwszymztychmiastzaczęłysięukazywać„Wiadomo-
ściPolskie”(później„Wiadomości”)redagowaneprzezMieczysławaGrydzewskiego,
awNowymJorku–„TygodnikPolski”podredakcjąJanaLechonia.Wokółtychpism
utworzyłysięośrodkiemigracyjnegożycialiterackiegozbliżonedosiebiewspólnątra-
dycjąipoglądamiideowo-politycznymi.
Częśćpolskichpisarzy,skupionychgłównieweLwowie,gdziesięchroniliprzed
Niemcami,dostałasiępodokupacjęradziecką.(Niektórzypodjęliwspółpracęzwładza-
miradzieckimi).Wieluznicharesztowano,osadzononawielelatwwięzieniach,wy-
wiezionowgłąbZwiązkuRadzieckiegodoobozówpracylubosiedlonowkołchozach
dalekichazjatyckichrepublik.
W1942rokudoszłodopodpisaniaporozumieniamiędzypolskimrządememigracyj-
nymwLondyniearządemZwiązkuRadzieckiego.NajegopodstawiewieluPolaków
przebywającychwwięzieniachiobozachpracyzostałouwolnionych.Wstępowalioni
dopolskiejarmii,którąwZwiązkuRadzieckimorganizowałgenerałWładysławAnders.
WoddziałachwojskowychwyszlinaBliskiWschód,potemdalejdopółnocnejAfryki
idoEuropy,walczączNiemcami.Wśródnichbyłasporagrupaludzipióra,którzypóź-
niejzostalipisarzamiemigracyjnymi.
Literaturępolską,którawczasiewojnyrozwijałasiępozakrajem,możnapodzielić
nakilkagłównychkręgówtematycznych.Wpierwszymkręgubyłaprzedewszystkim
