Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niezależnychpotwierdzeńempirycznych.Równocześnieumożliwiała
onaekspresjęludzkiejtęsknotyzaistnieniem,któreniejestwsposób
definitywnykończoneprzezśmierć.Fizycznaśmierćorganizmu
stawałasiętylkojednymzogniwwpozbawionymkońcałańcuchu
zdarzeń.Poprzezmistycznezjednoczeniezdusząkosmosuludzka
egzystencja–epizodwsekwensiekosmicznychzmian–uzyskiwała
ścisłąwięźzharmoniąistnieniaświata.Elementypodobnychdążeń
możnapo25wiekachznaleźćtakżeiwtekstachwspółczesnych
filozofów,uktórychwśródrozważańzzakresufizykiczyteorii
społeczeństwapojawiająsiętezyzpograniczapanteizmuczyswoistej
kosmicznejreligii[17].
Całkowicieniezależnaodkoncepcjiewoluującegokosmosujest
wypracowanaprzezHeraklitaetyka.Zmiennośćform,współistnienie
przeciwieństw,krótkotrwałośćposzczególnychzmiandostarczały
przesłanekdorozwijaniajakiejśpostacirelatywizmuetycznego,
hedonistycznejfilozofiichwiliczynawetnihilizmu.Tymczasem
greckimędrzecwswymsystemieetycznymakcentujerolęmiłoścido
ojczyzny,
obrony
praw
człowieka,
podobieństwa
między
bezwzględnościąprawprzyrodyaabsolutnymcharakteremzasad
etycznych.Byćmożeracjidlatakiegoujęcianależałoszukaćwśród
egzystencjalnychuwarunkowańwystępującychwEfeziewVwieku
a.C.Wokresie,gdyinnemiastagreckiespieszyłynapomocMiletowi
podczaspowstaniajońskiego,mieszkańcyEfezuzachowalizimną
obojętność,bardziejprzejęcilokalnymisprawamicodziennej
egzystencjiniżproblematykąpatriotyzmu,solidarnościczywolności.
Pełenkrytycyzmuizachowującydystansfilozofzwyraźną
dezaprobatą
traktował
zachowanie
bliskich
mu
„strasznych
mieszczan”idlategoteżpodjąłpróbęrozwijaniaetykiwolnejod
relatywizmuizmiennościdominującychwjegofilozofiiprzyrody.
Podstawowątezątegosystemuetycznegobyłotwierdzenie
opołączeniuduszyindywidualnejzdusząkosmiczną.
DopierowtórneelementyetykiHeraklitamożnawyprowadzać
zjegotezbliskichmechanicyzmowi.Należywśródnichwymienić
przedewszystkimprzyjętąpóźniejprzezstoikówzasadęgodnego
spokojuwobecprzemianzachodzącychwludzkimżyciu.Skoro
wszystkopłynie,przetonienależyprzesadzaćaniwprzeżywaniu
