Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XVI
KamilPiskała
nabarkachtejdwójkiprzezkilkalatspoczywałciężarwydawaniaikol-
portowania„Robotnika”,będącegonajbardziejwidocznymprzejawem
aktywnościirozwojuPPS.Piłsudskiprzedewszystkimopracowywał
pismoodstronytreści,Wojciechowskizaśzajmowałsięcięciempa-
pieruizecerką.Następnietenpierwszyprzewoziłpaczkizkolejnymi
numeramidomiastuniwersyteckichwgłębiRosji,Wojciechowski
natomiastodpowiadałzakolportażpismawWarszawieiwinnych
ośrodkachprzemysłowychKrólestwa.Życie„ludzipodziemnych”—
sportretowanychznakomiciewgłośnejksiążceAndrzejaStruga1;—
pełnebyłożmudnegowysiłkuipowracającychwciążdylematówco
dosłusznościobranejdrogi.Wjednymzlistówdoprzebywającego
akuratwLondyniePiłsudskiegoWojciechowskipisał:
Jeżelidawniejtowarpanowałnadwytwórcą,toterazstaliśmysięcałko-
wityminiewolnikamibibuły,ajaodtrzechtygodniwdzieńnicinnego
niemamdoroboty,jakciąganiesięzbibułą.[…]Doprowadzamnieto
dowściekłości,któraprzechodziterazwsplin.Pierwszytorazwkraju
zdarzamisięcośpodobnego.Żebyniemartwićsięprzypuszczeniem,że
tocałkowitybrakenergii,tłumaczęsobietomoimpustelniczymżyciem.
Ciąglezsobąiswymimyślamijedynie,boćbibułyzatowarzyszauznać
niemogę.Pocieszamsię,żezTwoimprzybyciemprzejdzietojakoś,bobę-
dęmiałprzynajmniejdokogogębęotwierać,aczasempopiłowaćswymi
teoriami19.
PracowitośćirzadkospotykanawytrwałośćWojciechowskiego
imponowałyjegotowarzyszomizaskarbiłymupowszechnyszacunek.
Zdarzałysięmiesiące,kiedypokonywałnawet5tysięcykilometrów,
rozwożąc„bibułę”inadzorującpracękółpartyjnych,rozsianychod
PetersburgaprzezWarszawęiŁódź,KijóważpoZagłębięDąbrow-
skie20.„Orzebezwytchnienia”—pisałw1898rokuonimJanStró-
żecki,będącywówczasważnąpostaciąsocjalistycznejkonspiracji21.
SiłyWojciechowskiegojużwówczaszaczęłysięjednakwyczerpywać.
WsierpniutegorokuwliściedotowarzyszywLondynieprzyznawał:
1;Por.AndrzejStrug,Ludziepodziemni,PolskieTowarzystwoNakładowe,Lwów
1908.
19StanisławWojciechowski,Mojewspomnienia…,cz.1,s.151.
20Tamże,s.133,137.
21ZdzisławPawluczuk,Konspiratoriprezydent…,s.27.
